Luật An toàn thực phẩm đã được ban hành và triển khai trong hơn 15 năm qua, đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập một khuôn khổ pháp lý vững chắc cho hoạt động quản lý và kiểm soát chất lượng thực phẩm tại Việt Nam. Tuy nhiên, sau một thời gian dài thực thi, hệ thống quản lý an toàn thực phẩm hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều bất cập và thách thức cần được giải quyết.
Một trong những vấn đề tồn tại là sự chồng chéo trong phân công và phân cấp giữa các cơ quan quản lý như Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công Thương. Sự chồng chéo này đã gây ra khó khăn trong phối hợp và xử lý vi phạm, làm giảm hiệu quả của công tác quản lý an toàn thực phẩm. Bộ máy tổ chức quản lý an toàn thực phẩm tại địa phương còn thiếu đồng bộ và cồng kềnh, trong khi nguồn lực con người và kinh phí lại hạn chế. Điều này đã dẫn đến công tác thanh tra, kiểm tra chỉ mang tính hình thức, không đủ để ngăn chặn các hành vi vi phạm.
Một điểm yếu lớn khác trong công tác quản lý an toàn thực phẩm hiện nay là việc thiếu chú trọng vào công tác hậu kiểm. Doanh nghiệp sau khi tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm gần như không bị kiểm tra thường xuyên. Điều này đã tạo cơ hội cho thực phẩm kém chất lượng và giả mạo giấy tờ len lỏi vào thị trường, gây ra những rủi ro về an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng. Ngoài ra, quảng cáo thổi phồng công dụng của sản phẩm thực phẩm chức năng hoặc thực phẩm bổ sung cũng gây hiểu lầm nghiêm trọng cho người tiêu dùng.
Trước những bất cập này, Bộ Y tế đang xây dựng dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) với nhiều điểm mới nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Dự thảo đề xuất tăng cường hậu kiểm, minh bạch hóa trách nhiệm trong toàn chuỗi sản xuất – kinh doanh, đồng thời bổ sung các hành vi bị cấm trong quảng cáo thực phẩm trên nền tảng trực tuyến. Dự thảo cũng đề xuất tăng mức phạt đối với các hành vi vi phạm, lên tới 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức.
Mục tiêu của việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm lần này là tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, cải cách thủ tục hành chính, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo an toàn sức khỏe cộng đồng trong bối cảnh thị trường thực phẩm ngày càng phức tạp. Việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm sẽ góp phần tạo ra một môi trường kinh doanh thực phẩm an toàn và minh bạch, giúp người tiêu dùng có thể yên tâm sử dụng sản phẩm và doanh nghiệp có thể phát triển bền vững.
Để đạt được mục tiêu này, việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm cần được thực hiện một cách toàn diện và đồng bộ. Bộ Y tế cần phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để đảm bảo rằng dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) được xây dựng trên cơ sở thực tiễn và khoa học, đáp ứng được yêu cầu của tình hình mới. Đồng thời, cần có sự tham gia đóng góp của các chuyên gia, doanh nghiệp và người tiêu dùng để đảm bảo rằng Luật An toàn thực phẩm sửa đổi thực sự là công cụ hữu hiệu bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp.