Khoảng thời gian nghỉ hè thường được xem là cơ hội để trẻ em tái tạo năng lượng, phát triển kỹ năng và trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, đối với nhiều gia đình, kỳ nghỉ hè lại trở thành giai đoạn đầy thách thức. Sự thay đổi trong nhịp sống hàng ngày và nỗi lo lắng về việc con cái quá gắn bó với thế giới mạng đã trở thành mối quan tâm hàng đầu.
Một trong những ví dụ điển hình là trường hợp của chị L.T.P., cư dân phường Bồ Đề, Hà Nội. Chị P. chia sẻ rằng sau gần hai tháng nghỉ hè, các con của chị đã bắt đầu có những biểu hiện thay đổi tính cách rõ ràng. Chúng trở nên hay cáu gắt, làm việc thiếu tập trung và chỉ mong muốn quay lại với điện thoại hoặc tivi. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi của chị đã hình thành thói quen gắn bó quá chặt chẽ với chiếc điện thoại, đến mức ngay cả khi ăn uống hay đi vệ sinh cũng không rời tay.
Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Các vấn đề như nghiện game và internet có thể dẫn đến rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, điều này còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ và làm suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc.
Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cũng cảnh báo về những rủi ro khi trẻ em sử dụng mạng xã hội. Việc tiếp xúc với mạng xã hội có thể khiến trẻ bắt chước hành vi xấu lan truyền trên mạng, hình thành niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức, giá trị sống. Một số trẻ có thể tin rằng mạng xã hội là nơi chứa mọi lời giải, thậm chí coi người nổi tiếng là ‘kim chỉ nam’ về tư duy và hành vi hay tin rằng sự giàu có là mục tiêu tối thượng.
Đồng thời, theo PGS.TS Nguyễn Trọng Lưu, Phó Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, tình trạng sa sút trí tuệ thường được cho là chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ có biểu hiện suy giảm trí nhớ, kém tương tác xã hội và đang bước vào ngưỡng sa sút trí tuệ sớm.
Để giúp trẻ không quá gắn bó với thế giới mạng, các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn và lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia những hoạt động ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống, hoạt động cộng đồng. Cha mẹ cũng nên xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời.
Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu thay đổi hành vi như cáu gắt, lo lắng, hay rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, học tập sa sút, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý để có thể giúp con cái vượt qua giai đoạn khó khăn này.