Sự cố lật tàu Vịnh Xanh 58 cách đây một tuần đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về những lỗ hổng trong quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam. Tàu Vịnh Xanh 58, chở 49 người, đã gặp phải thời tiết xấu bất ngờ và lật giữa biển vào khoảng 2 giờ đồng hồ trước khi được phát hiện, dù chỉ cách bờ 3km và cách cảng Tuần Châu 1km. Sự chậm trễ trong việc phát hiện tình huống khẩn cấp này đã làm nổi bật lên những “vùng trống” trong việc ứng dụng công nghệ vào quản lý và giám sát các hoạt động trên biển.
Trong thời đại số, việc giám sát thời gian thực đối với các tàu du lịch là điều bắt buộc. Tuy nhiên, vụ việc lần này không chỉ là một tai nạn hàng hải thông thường mà còn phơi bày những khoảng trống lớn và thiếu tính toàn diện trong việc áp dụng công nghệ vào thực tế vận hành ở nhiều lĩnh vực. Việc chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ có ý nghĩa đặc biệt khi nó có thể giúp ngăn chặn hoặc giảm thiểu những tình huống khẩn cấp và khắc phục hậu quả một cách kịp thời.
Các địa phương, trong đó có Quảng Ninh, và các bộ, ngành liên quan cần nhanh chóng thực hiện việc số hóa các tình huống khẩn cấp. Tất cả tàu ra khơi cần phải được trang bị thiết bị định vị và truyền dữ liệu thời gian thực. Hệ thống Trung tâm Điều hành (IOC) phải được tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để có thể phát hiện các lộ trình bất thường của các tàu. Khi một tàu không hoạt động theo đúng lịch trình dự kiến, hệ thống cần phải có cảnh báo ngay lập tức. Nếu mất tín hiệu, cần có quy trình truy vết nhanh để xác định vùng tìm kiếm. Đặc biệt, trong điều kiện thời tiết xấu như mưa bão, cần có hệ thống radar thời tiết cung cấp tín hiệu số trực tiếp đến từng tàu và từng thuyền viên.
Trong kỷ nguyên chuyển đổi số, sự sống và an toàn của con người không thể chỉ dựa vào việc có wifi mạnh và may mắn. Chuyển đổi số không chỉ dừng lại ở việc triển khai hệ thống camera nhận diện khuôn mặt trong thành phố, mà còn đòi hỏi phải có một hệ thống giám sát hiệu quả đối với các hoạt động như tàu du lịch, cung cấp cảnh báo thời tiết và phát hiện các lộ trình bất thường. Mục tiêu của chuyển đổi số không chỉ là tạo ra những bản đồ đẹp mà còn là khả năng ứng cứu người dân một cách kịp thời trong những tình huống nguy cấp.
Chuyển đổi số, với sự hỗ trợ của các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, và cảm biến, có tiềm năng to lớn trong việc nâng cao hiệu quả quản lý và đảm bảo an toàn cho nhiều hoạt động, bao gồm cả vận tải hàng hải. Vì vậy, việc đầu tư và triển khai các giải pháp công nghệ để giám sát và quản lý các tàu, cũng như cung cấp cảnh báo sớm về thời tiết và các nguy cơ tiềm ẩn, là điều cần thiết để giảm thiểu rủi ro và tăng cường an toàn cho tất cả các hoạt động trên biển và trong nhiều lĩnh vực khác.