Tình trạng “bắt cóc online” nhắm vào học sinh, sinh viên đang ngày càng gia tăng và gây ra nhiều lo ngại trong dư luận. Những kẻ xấu đang lợi dụng sự phát triển của công nghệ để thực hiện các hành vi lừa đảo tinh vi, khiến nạn nhân tự cách ly và thực hiện các hành động theo yêu cầu của chúng mà không cần tiếp cận trực tiếp.

Thực tế gần đây cho thấy, thanh thiếu niên đang trở thành mục tiêu dễ dàng của tội phạm mạng. Các chuyên gia cho rằng, đây là hệ quả của việc thế giới ảo dần lấn át thế giới thực. Tiến sĩ Đặng Vũ Cảnh Linh, phó viện trưởng Viện Đào tạo, Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cho rằng: “Thế giới ảo đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của thanh thiếu niên. Tuy nhiên, nếu không có kỹ năng sống và kiến thức cần thiết, các em sẽ dễ dàng trở thành nạn nhân của tội phạm mạng.”

Thủ đoạn của tội phạm mạng là khai thác sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) kết hợp với kịch bản được dàn dựng công phu. Chúng nhắm vào những nhóm dễ tổn thương như người cao tuổi, phụ nữ và đặc biệt là trẻ em. Các đối tượng thường tiếp cận trẻ vị thành niên một cách có hệ thống, đánh vào những “lỗ hổng” trong nhận thức, sự thiếu kinh nghiệm sống, hiểu biết hạn chế về pháp luật và tâm lý chưa ổn định.

Để bảo vệ thế hệ trẻ, vai trò của gia đình được đặt lên hàng đầu. Cha mẹ cần dành thời gian trò chuyện, lắng nghe và thấu hiểu suy nghĩ của con để định hướng, chia sẻ và trang bị kỹ năng và kiến thức sống cần thiết. Việc giáo dục pháp luật và kỹ năng sống cho thanh thiếu niên cần được đẩy mạnh từ cả gia đình và nhà trường.

Cần tạo ra nhiều sân chơi, hoạt động xã hội lành mạnh, môi trường giao tiếp thực tế giúp các em hình thành nhân cách, phát triển toàn diện và biết cách bảo vệ bản thân trong thế giới số đầy biến động. Về mặt pháp luật, cần tăng cường chế tài xử phạt mạnh mẽ hơn để đủ sức răn đe, đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại, kiểm soát hiệu quả các luồng thông tin trên mạng. Thông tin thêm về các biện pháp phòng chống tội phạm mạng có thể được tìm thấy trên trang web của Chính phủ Việt Nam.

Mỗi người cần tự bảo vệ mình trước tội phạm mạng bằng cách giữ sự tỉnh táo khi giao tiếp trên môi trường mạng, đặc biệt với người lạ. Cần thường xuyên cập nhật thông tin thời sự, chính trị, pháp luật để nâng cao nhận thức, tránh trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo. Để biết thêm thông tin về cách phòng chống lừa đảo trực tuyến, bạn có thể truy cập vào trang web của Bộ Ngoại giao Việt Nam hoặc trang web của Cục Quản lý và Điều tra An ninh mạng.

Trong thời đại số hóa hiện nay, trẻ em đang trở thành mục tiêu của những kẻ lừa đảo tinh vi. Những thủ thuật thao túng tâm lý được sử dụng để dẫn dắt trẻ vào bẫy lừa đảo ngày càng tăng. Để bảo vệ con cái một cách thực chất, phụ huynh cần thay đổi cách nhìn nhận và trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết.

Phó giáo sư Phạm Mạnh Hà, chuyên gia ngành tâm lý học tại Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội, cảnh báo rằng không đứa trẻ nào an toàn tuyệt đối trước những thủ thuật thao túng tâm lý tinh vi. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng kịch bản tinh vi, đánh trúng vào tâm lý yếu điểm của từng đối tượng.

Có 4 thủ thuật thao túng tâm lý phổ biến mà các đối tượng thường sử dụng: ‘Tội phạm hóa’, ‘Cô lập’, ‘Khẩn cấp’, và ‘Bình thường hóa’. Những thủ thuật này được thiết kế như một kịch bản hoàn chỉnh, nhằm làm trẻ mất phương hướng, hoảng loạn, và hoàn toàn phụ thuộc vào kẻ thao túng.

Để hiểu vì sao một đứa trẻ dễ bị dẫn dắt, cần xem xét tổng thể từ đặc điểm tâm lý, hoàn cảnh gia đình đến các mối quan hệ xung quanh. Trẻ ở độ tuổi phát triển chưa có khả năng đánh giá rủi ro hoàn chỉnh, dễ tin người, nhất là khi sợ bị người lớn la mắng. Những gia đình có xung đột thường xuyên, ly hôn, hoặc khoảng cách thế hệ lớn cũng khiến trẻ khó tìm được điểm tựa tâm lý an toàn. Ngoài ra, các mối quan hệ qua mạng, với tốc độ phát triển nhanh và sự hiện diện ảo, lại mang đến cho trẻ cảm giác được lắng nghe và thấu hiểu – thứ mà trẻ không tìm được từ người thân.

Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý nếu trẻ có những biểu hiện như thay đổi hành vi đột ngột, lo lắng khi không dùng điện thoại, phụ thuộc quá mức vào một người bạn mới, học tập sa sút, hoặc hay nói dối, giấu diếm. Khi phát hiện những dấu hiệu này, điều quan trọng nhất là không trách phạt, không dò xét, mà cần lắng nghe với thái độ thấu hiểu.

Phụ huynh nên xây dựng kênh giao tiếp cởi mở, giúp con cảm thấy an toàn khi chia sẻ. Cần giáo dục con về quyền riêng tư cơ thể, cách nhận diện các chiêu trò thao túng, và kỹ năng nói ‘không’ với những yêu cầu bất thường. Thay vì cấm đoán, hãy đồng hành cùng con trong không gian mạng, cùng tìm hiểu các xu hướng, trò chuyện về những rủi ro một cách cởi mở.

Trong những trường hợp có dấu hiệu tâm lý kéo dài, cha mẹ nên chủ động tìm đến các chuyên gia tâm lý học đường hoặc chuyên gia giáo dục để được hỗ trợ kịp thời. Không phần mềm kiểm soát thiết bị nào có thể thay thế cho sự hiện diện thực chất của cha mẹ. Lá chắn mạnh nhất trước những kịch bản lừa đảo tinh vi không nằm ở công nghệ, mà nằm ở chính sự kết nối tình cảm, niềm tin và đồng hành của gia đình.

Ngày gần đây, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh Quảng Ninh đã tổ chức một buổi sinh hoạt chuyên đề hè thú vị và bổ ích cho thiếu nhi tại Thư viện tỉnh Quảng Ninh. Với chủ đề “Trang bị kiến thức bảo vệ trẻ em tương tác lành mạnh trên không gian mạng”, chương trình đã thu hút sự tham gia của đông đảo học sinh thường xuyên lui tới Thư viện tỉnh.

Trong buổi tuyên truyền, các em thiếu nhi đã được giới thiệu về nhiều đầu sách chọn lọc liên quan đến cách sử dụng Internet một cách an toàn và hiệu quả. Các em cũng đã được theo dõi video tuyên truyền về các tình huống thực tế như bắt nạt qua mạng và giả mạo thông tin. Qua đó, giúp các em hiểu rõ hơn về những rủi ro tiềm ẩn khi tham gia môi trường mạng và cách xử lý phù hợp.

Báo cáo viên từ Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh Quảng Ninh đã chia sẻ những kiến thức cơ bản về cách nhận diện và phòng tránh rủi ro. Từ đó, giúp định hướng cho trẻ em cách tương tác an toàn, lành mạnh và có trách nhiệm trên không gian số. Nội dung chính của buổi tuyên truyền tập trung vào các giải pháp hỗ trợ trẻ em sử dụng Internet một cách an toàn, lành mạnh và sáng tạo. Đồng thời, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động phát hiện và ngăn ngừa các hành vi xâm hại trẻ em trên môi trường mạng.

Các em nhỏ cũng có cơ hội tham gia vào phần giao lưu, hỏi đáp về các tình huống thực tế thường gặp khi sử dụng mạng Internet. Qua đó, các em nhận được những phần quà thú vị từ Ban Tổ chức. Buổi tuyên truyền đã diễn ra trong không khí sôi nổi và hào hứng, mang lại nhiều kiến thức bổ ích cho các em nhỏ.

Chương trình không chỉ giúp trẻ em chủ động bảo vệ bản thân trên môi trường mạng mà còn góp phần lan tỏa thông điệp xây dựng không gian mạng an toàn và lành mạnh trong cộng đồng. Qua đó, giúp trẻ em có thể tận dụng Internet một cách hiệu quả, đồng thời tránh xa các rủi ro và cạm bẫy trên không gian mạng.

UBND tỉnh Quảng Ninh hy vọng rằng chương trình này sẽ là một trong những hoạt động thiết thực, giúp nâng cao nhận thức của trẻ em về vấn đề an toàn trên không gian mạng. Từ đó, các em có thể trở thành những công dân số thông minh, có trách nhiệm và an toàn trên môi trường mạng.

Thông Tin Lừa Đảo Về Chương Trình Duyệt Binh Thiếu Nhi Tại Quảng Trường Ba Đình

Gần đây, một số tài khoản trên mạng xã hội đã lan truyền thông tin về một chương trình duyệt binh thiếu nhi tại quảng trường Ba Đình nhân dịp Quốc khánh 2/9, thu hút sự quan tâm của nhiều phụ huynh. Các bài đăng trên mạng xã hội đã sử dụng logo của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) và biểu tượng của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh để tạo sự tin tưởng.

Các bài đăng này cung cấp thông tin về thời gian, địa điểm tổ chức và khẳng định sự kiện sẽ được phát sóng trực tiếp trên VTV. Điểm đáng chú ý là các bài đăng này nhấn mạnh việc tài trợ toàn bộ chi phí ăn ở, di chuyển, tập huấn và ghi hình cho học sinh tham gia. Điều này có thể khiến nhiều phụ huynh nhẹ dạ đăng ký mà không kiểm chứng.

Tuy nhiên, vào ngày 24/7, fanpage chính thức của VTV3 đã lên tiếng bác bỏ hoàn toàn thông tin này. Đài Truyền hình Việt Nam khẳng định không có bất kỳ kế hoạch hay chủ trương nào liên quan đến một chương trình duyệt binh thiếu nhi như vậy. Các đối tượng đã giả mạo, lợi dụng hình ảnh và uy tín của đài để tung tin sai lệch, gây hoang mang dư luận và có dấu hiệu lừa đảo.

Fanpage VTV3 cũng cảnh báo về việc các đối tượng giả mạo đã lợi dụng uy tín của VTV để phát tán thông tin sai lệch, gây hoang mang dư luận và có dấu hiệu lừa đảo. Người dân được khuyến cáo không chia sẻ, không lan truyền các thông tin chưa được xác thực.

Cùng thời điểm, fanpage chính thức của Hội đồng Đội Trung ương cũng khẳng định thông tin về chương trình ‘Duyệt binh nhí’ là bịa đặt và kêu gọi người dân nâng cao cảnh giác. Hội đồng Đội Trung ương khuyến cáo người dân chỉ theo dõi thông tin từ các kênh chính thống của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và tích cực báo cáo các trang mạo danh.

Các trang giả mạo thường yêu cầu phụ huynh cung cấp thông tin cá nhân chi tiết của trẻ như họ tên, năm sinh, địa chỉ, trường học, số điện thoại, email. Đây là dấu hiệu rõ ràng của hành vi thu thập dữ liệu với mục đích không minh bạch.

Việc lợi dụng tên tuổi các cơ quan uy tín để lan truyền thông tin sai sự thật không chỉ làm nhiễu loạn thông tin, gây hoang mang dư luận mà còn tiềm ẩn nguy cơ lừa đảo, xâm phạm quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân của trẻ em. Do đó, người dân cần nâng cao cảnh giác và chỉ tin tưởng vào các thông tin chính thức từ các cơ quan có thẩm quyền.

Để tránh bị lừa đảo, người dân nên kiểm chứng thông tin trước khi đăng ký hoặc cung cấp thông tin cá nhân. Các cơ quan chức năng cũng cần có biện pháp mạnh mẽ hơn để ngăn chặn và xử lý các trường hợp giả mạo, lợi dụng uy tín của các cơ quan chính thống để lan truyền thông tin sai lệch.

Ngày 25/7, tại Hà Nội, Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tổ chức lễ kỷ niệm Ngày Thế giới Phòng, chống Đuối nước. Mặc dù đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc cứu sống người dân khỏi đuối nước, nhưng tỷ lệ tử vong do đuối nước vẫn chưa giảm như kỳ vọng.

Đuối nước vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em tại Việt Nam, đặc biệt trong độ tuổi từ 5 đến 14. Mặc dù đã đạt được nhiều tiến bộ trong công tác phòng, chống đuối nước, song tỷ lệ tử vong do đuối nước vẫn chưa giảm nhanh như mong đợi. Theo WHO, thống kê năm 2021 cho thấy trên toàn cầu có khoảng 300.000 trường hợp tử vong do đuối nước, 57% là trẻ em và thanh thiếu niên, và 92% số ca xảy ra tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

Tại Việt Nam, trong cùng năm, ghi nhận 4.019 ca tử vong do đuối nước, trong đó 40% là trẻ em dưới 14 tuổi, khiến đuối nước trở thành một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nhóm tuổi này. Chủ đề của Ngày Thế giới Phòng, chống Đuối nước năm nay tại Việt Nam là: ‘Cùng hành động để không còn trẻ em bị đuối nước’ – nhấn mạnh vai trò phối hợp liên ngành và hành động của toàn xã hội để giảm thiểu nguy cơ tử vong do đuối nước ở trẻ em.

Tiến sĩ Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em – Bộ Y tế, cho biết: ‘Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong phòng, chống đuối nước trẻ em, song vẫn còn nhiều thách thức. Bộ Y tế đã có văn bản gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị ưu tiên nguồn lực, thực hiện các giải pháp hữu hiệu, tăng cường truyền thông, thúc đẩy hợp tác đa ngành và mở rộng các mô hình hiệu quả phòng, chống đuối nước cho trẻ em.’

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam, chia sẻ: ‘Mỗi ca tử vong do đuối nước là một mất mát không thể chấp nhận. Bất kỳ ai cũng có thể bị đuối nước – nhưng không nên để ai phải thiệt mạng vì một nguyên nhân có thể ngăn chặn.’

Bà Đoàn Thu Huyền, Đại diện tổ chức Chiến dịch vì Trẻ em Không thuốc lá tại Việt Nam, phát biểu: ‘Đuối nước có thể xảy ra chỉ trong khoảnh khắc, nhưng với nhận thức đúng và hành động kịp thời, chúng ta có thể thay đổi kết cục.’ Để phòng, chống đuối nước, các cấp chính quyền và toàn xã hội cần tăng cường hành động nhằm bảo vệ trẻ em khỏi nguy cơ tử vong do đuối nước.

Một số giải pháp hiệu quả được khuyến nghị bao gồm lắp đặt rào chắn tại các khu vực có nguy cơ đuối nước, bố trí nhân viên cứu hộ tại bể bơi, bãi biển công cộng, tổ chức tập huấn kỹ năng cứu hộ và sơ cứu cho cộng đồng. Để có thêm thông tin về các biện pháp phòng chống đuối nước, vui lòng truy cập WHO và các nguồn tin cậy khác.