Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí khoa học Nutrients đã đưa ra cảnh báo về tình trạng đột quỵ đang ngày càng trẻ hóa, không chỉ do thói quen ăn uống không lành mạnh mà còn do những nguyên nhân bất ngờ khác. Các nhà khoa học từ Đại học Nam Úc đã thực hiện một nghiên cứu toàn diện trên hơn 293.770 thanh thiếu niên từ 12 đến 17 tuổi, đến từ 73 quốc gia trên khắp 5 khu vực, bao gồm châu Mỹ, Tây Thái Bình Dương, Đông Địa Trung Hải, châu Phi và Đông Nam Á.

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng, có tới 85% thanh thiếu niên không tập thể dục đủ, 50% thường xuyên tiêu thụ thức ăn nhanh, 39% uống quá nhiều nước ngọt và 32% dành quá nhiều thời gian cho màn hình. Đặc biệt, hơn 92,5% thanh thiếu niên có từ 2 hành vi không lành mạnh trở lên, khiến các em có nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính như béo phì, bệnh tim mạch, tiểu đường.

Cụ thể, 30% thanh thiếu niên có 2 hành vi không lành mạnh, 36,5% có 3 hành vi, 21,5% có 4 hành vi và 4,5% có 5 hành vi không lành mạnh. Nhà nghiên cứu chính, tiến sĩ Ming Li từ Đại học Nam Úc, cho biết: ‘Tuổi thiếu niên là giai đoạn quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển về thể chất, tinh thần, cảm xúc và chúng đặt nền tảng cho sức khỏe lâu dài. Nhưng với việc mua đồ ăn vặt rất thuận tiện, hoạt động thể chất thường bị thay thế bằng xem màn hình, ngày càng nhiều thanh thiếu niên hình thành thói quen không lành mạnh có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng sau này.’

Các bệnh có thể phòng ngừa khi thay đổi lối sống bao gồm bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường, béo phì, hội chứng chuyển hóa, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và một số loại ung thư. Lựa chọn lối sống thông minh có thể tác động tích cực đến sức khỏe. Hãy vận động nhiều hơn; duy trì chế độ ăn nhiều chất xơ, ít chất béo, nhiều trái cây và rau quả; loại bỏ thực phẩm chế biến sẵn; đảm bảo ngủ ít nhất 7-8 tiếng mỗi đêm; không hút thuốc, hạn chế uống rượu. Thay đổi lối sống lành mạnh có thể giúp thanh thiếu niên và mọi người luôn khỏe mạnh.

Thông tin từ nghiên cứu này https://www.mdpi.com/2072-6641/15/22/4940 cho thấy sự cần thiết phải có những biện pháp can thiệp và giáo dục về lối sống lành mạnh cho thanh thiếu niên. Đồng thời, các bậc phụ huynh và cộng đồng cũng cần phải có trách nhiệm trong việc tạo điều kiện và khuyến khích thanh thiếu niên hình thành thói quen tốt cho sức khỏe.

Trường hợp của bé trai Tâm, 15 tuổi, tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, đã thu hút sự chú ý gần đây do tình trạng béo phì độ một và các vấn đề sức khỏe liên quan. Trong vòng nửa năm, Tâm đã tăng hơn 10 kg và được chẩn đoán có các vấn đề về rối loạn chuyển hóa và gan nhiễm mỡ.

Khi đến khám, Tâm có chiều cao 1,58 m và cân nặng hơn 77 kg. Đặc biệt, lượng mỡ nội tạng của em lên tới 150 cm2, vượt quá ngưỡng an toàn là dưới 100 cm2. TS.BS Lê Bá Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì, đã chỉ ra rằng Tâm có nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính nghiêm trọng nếu không điều trị tích cực. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống, tuổi thọ mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản sau này.

Bác sĩ Ngọc giải thích rằng mỡ thừa không chỉ ảnh hưởng đến chức năng cơ – xương – khớp mà còn tăng nguy cơ thoái hóa sớm và giảm linh hoạt khi vận động. Hơn nữa, mỡ nội tạng vượt ngưỡng an toàn đồng nghĩa với việc cơ thể đang trong trạng thái viêm mạn tính âm thầm. Điều này dễ dẫn đến xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, kháng insulin – yếu tố gây đái tháo đường type 2. Việc tích tụ mỡ trong gan cũng là dấu hiệu sớm cảnh báo suy giảm chức năng gan.

Tâm đã được điều trị theo mô hình đa chuyên khoa cá thể hóa. Phương pháp này bao gồm sử dụng thuốc tiêm giúp kéo dài cảm giác no, cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát glucose máu, giảm mỡ nội tạng. Ngoài ra, bác sĩ cũng chỉ định thêm thuốc cải thiện tình trạng kháng insulin, kiểm soát glucose máu, ngăn ngừa tiến triển thành đái tháo đường type 2.

Cùng với điều trị bằng thuốc, chuyên viên cũng hướng dẫn Tâm về chế độ ăn uống thâm hụt calo nhưng không thiếu chất và tránh ảnh hưởng đến sự phát triển. Tâm cần giảm tiêu thụ tinh bột hấp thu nhanh, ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, đạm nạc và giảm tối đa chất béo bão hòa, thực phẩm nhiều đường. Đồng thời, Tâm cũng được chỉ định tập luyện tăng dần theo sự thích nghi của cơ thể để thúc đẩy trao đổi chất.

Sau gần một tháng điều trị béo phì, Tâm đã giảm 6 kg, chỉ số BMI giảm từ 31 xuống 28,5, tỷ lệ mỡ cơ thể giảm song không bị mất cơ hay mất nước, chỉ số glucose trong máu cũng cải thiện.

Theo bác sĩ Ngọc, mô hình điều trị đa chuyên khoa cá thể hóa không chỉ giúp Tâm giảm cân bền vững mà còn điều trị các rối loạn chuyển hóa đi kèm, ngăn nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính nguy hiểm từ khi còn rất trẻ.

Bác sĩ cũng khuyến cáo phụ huynh nên đưa trẻ đi khám nếu có biểu hiện như tăng cân nhanh, mệt mỏi, ngại vận động. Phụ huynh không nên tự ý cho con dùng thuốc giảm cân hoặc áp dụng chế độ ăn kiêng cực đoan, tập luyện khắc nghiệt. Những biện pháp này có thể gây rối loạn chuyển hóa, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ, làm tăng nguy cơ thiếu hụt vi chất, suy dinh dưỡng, rối loạn nội tiết, mất khối cơ… Tìm hiểu thêm về điều trị giảm cân an toàn tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.