Ở Quảng Ninh, nhiều người phụ nữ đã và đang mạnh dạn khởi nghiệp bằng tình yêu bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương bền vững. Họ không chỉ tạo ra các mô hình kinh doanh mới mà còn tích cực bảo tồn và quảng bá văn hóa dân tộc.

Một trong những tấm gương tiêu biểu là chị Sần Móc Lộc, người dân tộc Sán Chỉ, tại xã biên giới Hải Sơn. Chị Lộc đã chọn hướng đi mới là làm du lịch từ hoa sim, một loài hoa đặc trưng của vùng cao. Với chỉ 10.000 đồng, du khách có thể vào vườn tham quan, chụp ảnh và trải nghiệm không gian văn hóa vùng cao. Mô hình du lịch của chị Lộc đã truyền cảm hứng cho bà con xung quanh, cùng trồng các loại cây, tạo thành khu sinh thái liên hoàn để phát triển tour du lịch trải nghiệm.

Không chỉ chị Lộc, chị Trương Thị Thanh Hương, phường Yên Tử, cũng mạnh dạn đầu tư mô hình du lịch cộng đồng, giới thiệu văn hóa người Dao Thanh Y đến với du khách. Chị Hương đã xây dựng nhà hàng Dao Thanh Y Yên Tử, nơi du khách được thưởng thức ẩm thực truyền thống, trải nghiệm tắm thuốc, thêu thổ cẩm, làm bánh, giao lưu hát múa và tìm hiểu các nghi lễ văn hóa người Dao. Qua đó, chị Hương không chỉ tạo ra một điểm đến hấp dẫn mà còn góp phần bảo tồn và quảng bá văn hóa người Dao.

Tại vùng đất Tiên Yên, chị Lê Thị Bích Hạnh, Chủ tịch CLB Đầu tư và khởi nghiệp Tiên Yên, đã thành lập HTX Chế biến, tiêu thụ nông sản Tiên Yên. Chị Hạnh vừa thu mua trà cho bà con, vừa chế biến, giới thiệu sản phẩm qua hội chợ OCOP và các nền tảng số. Bên cạnh đó, chị Hạnh cũng xây dựng homestay Pạc Sủi, nhanh chóng trở thành điểm đến hấp dẫn. Du khách đến đây không chỉ để nghỉ dưỡng, mà còn được hòa mình vào không gian xanh, tắm thác, uống trà, thưởng thức gà Tiên Yên, bánh gật gù, trò chuyện cùng người bản địa và trải nghiệm văn hóa dân tộc Dao.

Những người phụ nữ như chị Lộc, chị Hương, chị Hạnh đang góp phần mở ra hướng phát triển kinh tế mới, không chỉ làm du lịch, làm kinh tế, mà còn là những người gìn giữ, lan tỏa văn hóa dân tộc một cách thiết thực và bền vững. Họ đã và đang tạo ra một phong trào khởi nghiệp mới, dựa trên cơ sở bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Qua các mô hình khởi nghiệp của chị Lộc, chị Hương, chị Hạnh, chúng ta thấy được sự sáng tạo và tài năng của phụ nữ trong việc biến ý tưởng thành hiện thực. Họ đã chứng minh rằng, với sự quyết tâm và nỗ lực, phụ nữ có thể đạt được thành công trong nhiều lĩnh vực, góp phần xây dựng và phát triển quê hương.

UBND tỉnh Quảng Ninh đánh giá cao những đóng góp của các chị em trong việc phát triển kinh tế – xã hội địa phương. tỉnh sẽ tiếp tục hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh do phụ nữ làm chủ tiếp tục phát triển.

Khánh Hòa đang tích cực triển khai các hoạt động nhằm phát triển du lịch sinh thái nông nghiệp gắn liền với bản sắc văn hóa tại các khu vực miền núi. Huyện Khánh Sơn, nổi tiếng với danh hiệu ‘thủ phủ sầu riêng’, đang nổi lên như một điểm đến thu hút đông đảo du khách nhờ các mô hình du lịch hiệu quả. Tại đây, du khách có thể tham quan các vườn trái cây, trải nghiệm hoạt động thu hái, lưu trú tại homestay nhà sàn, thưởng thức các biểu diễn chiêng trống và khám phá ẩm thực truyền thống.

Khánh Sơn đã triển khai đề án phát triển du lịch cộng đồng gắn kết với sản phẩm OCOP và văn hóa bản địa. Người dân địa phương đã chủ động xây dựng các mô hình du lịch sinh thái nông nghiệp, tạo ra những điểm nhấn thú vị thu hút du khách. Đặc biệt, vào cuối tháng 7, khi mùa sầu riêng chín rộ, Khánh Sơn trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách từ khắp nơi.

Nhiều hộ dân tại Khánh Sơn đã đầu tư vào homestay, đồng thời liên kết với các hợp tác xã, tổ chức và nhóm để cùng khai thác tiềm năng du lịch. Mô hình ‘mỗi nhà vườn – một điểm du lịch nhỏ’ đang dần hình thành, tạo ra nguồn thu nhập thêm và giúp giữ chân người trẻ ở lại quê nhà để khởi nghiệp.

Ông Bùi Hoài Nam, Bí thư Đảng ủy xã Khánh Sơn, cho biết xã sẽ tiếp tục nghiên cứu các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao và hướng đến việc phát triển các vùng trồng sử dụng phân hữu cơ bền vững, kết hợp với phát triển du lịch sinh thái.

Không chỉ Khánh Sơn, các xã miền núi khác như Khánh Vĩnh, Bác Ái cũng đang tận dụng điều kiện tự nhiên, văn hóa truyền thống và kinh tế vườn để phát triển du lịch. Tuy nhiên, quá trình phát triển du lịch tại các khu vực miền núi vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn, bao gồm hạ tầng giao thông còn hạn chế, kỹ năng làm du lịch của người dân chưa đồng đều, sản phẩm du lịch còn đơn lẻ, thiếu tính liên kết vùng và sự tham gia của doanh nghiệp còn hạn chế.

UBND tỉnh Khánh Hòa đã chỉ đạo các sở, ngành xây dựng kế hoạch hỗ trợ hạ tầng, kết nối tour tuyến, đẩy mạnh chương trình OCOP gắn liền với phát triển du lịch cộng đồng. Tỉnh cũng khuyến khích các địa phương giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tạo ra các sản phẩm du lịch mang dấu ấn riêng.

Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa, ông Nghiêm Xuân Thành, nhấn mạnh rằng các địa phương miền núi cần khôi phục và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, trong đó đề án phát triển du lịch giai đoạn 2025-2030 cần được rà soát và cập nhật lại để phù hợp với tình hình thực tế và đáp ứng được nhu cầu của du khách.

Đồng bào Mông tại xã Mường Kim, tỉnh Lai Châu, đã và đang tích cực thay đổi tư duy sản xuất, tiếp cận những tiến bộ khoa học kỹ thuật để phát triển kinh tế bền vững. Với niềm tin vào Đảng và chính quyền địa phương, người Mông tại đây đoàn kết, đồng lòng xây dựng nếp sống văn hóa mới, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển chăn nuôi hàng hóa và đẩy mạnh du lịch cộng đồng.

Việc thành lập xã Mường Kim trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và dân số của 4 xã đã mở ra không gian phát triển mới cho người dân. Cán bộ gần dân, sát dân đã giải quyết kịp thời các vướng mắc, khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển. Xã Mường Kim hiện có 16 bản, với 540 hộ và 3.561 nhân khẩu người Mông, tập trung tại các bản như Huổi Pắc, Pá Khoang, Hô Ta, Tu San.

Địa phương đã tuyên truyền, vận động nhân dân thay đổi tập quán canh tác lạc hậu, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Một số giống cây trồng có năng suất và giá trị kinh tế cao như chè, chanh leo, đào chín sớm, lê, mắc-ca, quế đã được đưa vào gieo trồng. Qua đó, giúp người dân tăng thu nhập, cải thiện đời sống.

Bên cạnh đó, người Mông tại xã Mường Kim đã đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm thông qua đầu tư homestay, giữ gìn nghề truyền thống và xây dựng, duy trì chợ phiên Nậm Pắt. Chợ phiên này đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách, mang lại thu nhập cho người dân.

Diện mạo các bản người Mông ở Mường Kim đã thay đổi đáng kể với giao thông đến trung tâm xã được nâng cấp, mở rộng và các bản có nhà văn hóa, trường học được đầu tư kiên cố. Ông Lò Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Kim, cho biết cấp ủy, chính quyền xã đã bàn bạc và phân vùng phát triển theo từng thành phần dân tộc. Đối với đồng bào Mông, xã vận động bà con phát triển cây chè, cây ăn quả ôn đới và tập trung quảng bá, thu hút đầu tư, huy động nguồn lực phát triển hệ thống homestay, điểm du lịch và du lịch cộng đồng theo hướng bền vững.

Sau khi hợp nhất hai xã Cao Phạ và Tú Lệ, xã Tú Lệ mới đã trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn với đầy đủ tiềm năng để phát triển. Nơi đây không chỉ có các sản phẩm du lịch cộng đồng, nghỉ dưỡng cao cấp mà còn có du lịch khoáng nóng, dù lượn và nhiều hoạt động thú vị khác. Sự kết hợp giữa hai xã đã tạo ra những tour du lịch trọn gói đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách.

Trong những năm qua, hai xã Tú Lệ và Cao Phạ đã đặt mục tiêu chung là đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Chính quyền địa phương đã tích cực khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân xây dựng và phát triển các sản phẩm du lịch cùng hệ sinh thái dịch vụ đi kèm. Xã Cao Phạ đã phối hợp chặt chẽ với tổ chức KPF để tuyên truyền và vận động người dân tham gia vào lĩnh vực du lịch. Đồng thời, xã cũng định hướng người dân xây dựng sản phẩm và dịch vụ du lịch theo hướng lấy bản sắc văn hóa địa phương làm điểm nhấn.

Tại bản Tà Dông, khu cắm trại KoongHill đã được xây dựng với 13 điểm cắm trại. Người dân trong bản đã được hướng dẫn và đào tạo để vận hành và quản lý khu cắm trại này. Tại bản Tà Sung, 4 gia đình người Thái đã được hỗ trợ thiết kế và xây dựng homestay, góp phần tăng thêm sự lựa chọn cho du khách khi đến với Tú Lệ.

Sự quan tâm của hệ thống chính trị và nỗ lực không ngừng của người dân đã thúc đẩy du lịch tại Tú Lệ phát triển mạnh mẽ. Hiện nay, Tú Lệ có khí hậu trong lành, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và nhiều điểm đến hấp dẫn. Các tổ hợp lưu trú – ăn uống – vui chơi – check-in đã được đầu tư xây dựng, đáp ứng nhu cầu của du khách. Hiện, xã Tú Lệ có 32 cơ sở lưu trú, trong đó 27 homestay và khách sạn đã đủ điều kiện hoạt động để đón tiếp du khách.

Hằng năm, xã Tú Lệ đón khoảng 200.000 lượt khách du lịch trong và ngoài nước. Việc hợp nhất hai xã đã giúp tối ưu hóa nguồn lực, phát triển cơ sở hạ tầng đồng bộ và tạo ra những sản phẩm du lịch liên vùng, góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành du lịch địa phương.

Tới đây, xã Tú Lệ sẽ xây dựng kế hoạch chi tiết để triển khai mô hình phát triển du lịch cộng đồng gắn với cải thiện sinh kế bền vững cho người dân. Xã phấn đấu đón trên 300.000 lượt du khách và đạt doanh thu trên 100 tỷ đồng trong năm nay. Với những nỗ lực không ngừng và sự hỗ trợ từ các cấp chính quyền, du lịch Tú Lệ đang có những bước phát triển đầy hứa hẹn, đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Ngày 25/7, tại Nhà văn hóa xóm Dìa Trên, xã Quảng Uyên, Ban Quản lý Công viên địa chất Non nước Cao Bằng đã phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức một hội nghị tập huấn chuyên sâu về bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch bền vững cho cộng đồng. Sự kiện này đã thu hút sự tham gia của 64 hộ dân sinh sống tại làng giấy bản Dìa Trên.

Các nội dung tập huấn tập trung vào vai trò quan trọng của cộng đồng trong bảo tồn di sản, kỹ năng phát triển du lịch cộng đồng gắn với làng nghề truyền thống, cũng như cách thức khai thác hiệu quả các giá trị văn hóa để phục vụ cho sự phát triển kinh tế – du lịch địa phương. Ngoài ra, chương trình cũng hướng dẫn việc sắp xếp không gian làng nghề tại các hộ gia đình và công tác phát huy giá trị làng nghề gắn với phát triển du lịch.

Hoạt động này nằm trong chuỗi các hoạt động triển khai nhiệm vụ phát triển không gian di sản thuộc Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng năm 2025. Mục tiêu của chương trình là nâng cao nhận thức và năng lực cho người dân địa phương trong việc bảo vệ và khai thác hiệu quả các di sản văn hóa, lịch sử và tự nhiên của địa phương, từ đó hướng tới xây dựng mô hình du lịch cộng đồng gắn với làng nghề truyền thống tại địa phương.

Qua đó, người dân địa phương sẽ được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để trở thành những người dẫn dắt và chia sẻ giá trị của di sản văn hóa, lịch sử và tự nhiên của mình với du khách. Điều này không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của các di sản mà còn tạo ra những nguồn thu nhập mới cho người dân địa phương, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy sự phát triển bền vững cho cộng đồng.

Thôn Lòng Hồ, xã Đoài Phương, Hà Nội, một làng quê yên bình bên lòng hồ Đồng Mô, đã bắt đầu nhộn nhịp hơn từ khi người dân địa phương chuyển sang làm du lịch. Sự thay đổi này đã mang lại không khí mới mẻ cho khu vực vốn dĩ hiền hòa và thân thiện này.

Ông Vương Văn Thanh, một cư dân của thôn, chia sẻ về sự thay đổi: ‘Ngày trước, nơi này rất hoang sơ và rậm rạp. Sau khi chuyển sang làm du lịch, tôi thấy rất nhộn nhịp và quan trọng là được thiên nhiên ưu ái với màu xanh và sạch sẽ’. Chị Vương Minh Thúy, con gái của ông Thanh, cũng bày tỏ: ‘Nơi đây có núi, có hồ, có bản sắc văn hóa bản địa nhưng vẫn còn rất hoang sơ. Mình và gia đình muốn giữ lấy sự trong trẻo ấy, vừa tạo sinh kế cho người dân địa phương, vừa đem đến trải nghiệm nghỉ dưỡng nhẹ nhàng, chạm vào thiên nhiên cho du khách thành thị’.

Mỗi ngày, thôn Lòng Hồ như được đánh thức bởi những âm thanh quen thuộc, như bản nhạc mở màn cho một ngày mới. 6 giờ sáng, ông Thanh mở cửa khu nghỉ dưỡng của gia đình để chuẩn bị đón khách. Ông ghé xuống bến thuyền của gia đình, nơi những người dân trong thôn trở về sau buổi đánh bắt sớm. Đây không chỉ là dịp để thu mua những mẻ cá, tôm tươi rói làm nguyên liệu chế biến món ăn phục vụ du khách, mà còn là khoảng thời gian những người hàng xóm thân thuộc, chia sẻ đôi ba câu chuyện thường nhật.

Những người dân gắn bó lâu năm với Lòng Hồ như ông Tường và ông Quân đã gắn bó cả cuộc đời với nghề chài lưới trên hồ Đồng Mô. ‘Tôi làm nghề này từ năm 1995, đến nay đã gần 30 năm. Cá tôm bắt được tùy hôm, được nhiều thì mang bán buôn, được ít thì bán lẻ trong chợ làng. Giá cả cũng theo từng ngày, theo thời tiết’, ông Tường kể.

Trong khi ông Thanh lựa chọn cá tôm dưới bến, ở trong bếp, bà Lan – vợ của ông đã bắt đầu chuẩn bị những nguyên liệu đầu tiên cho món xôi dẻo thơm phục vụ bữa trưa cho khách. Nhớ về những ngày bắt đầu làm du lịch ở chính quê nhà mình, ông Thanh hồi tưởng: ‘Trước ở đây rất hoang sơ, gia đình tôi đã chăn nuôi trang trại ở đây, sau làm du lịch cộng đồng thì chúng tôi cũng mạnh dạn đầu tư. Du lịch tại đây mang lại tiếng cười cho rất nhiều khách thăm quan. Gia đình nhà tôi và mọi người ở đây rất phấn khởi vì mang được niềm vui đến cho mọi người’.

Sau ba năm chuyển mình sang làm du lịch cộng đồng, thôn Lòng Hồ đang khoác lên mình một diện mạo mới. Nhịp sống nơi đây trở nên rộn ràng, tươi mới và đầy sức sống. Tất cả tạo nên một bức tranh lao động nhịp nhàng, rộn ràng nhưng vẫn giữ được nét bình yên mộc mạc của vùng đất ven hồ vốn dĩ hiền hòa, thân thiện.

Chị Diêm Thị Yến đến từ Bắc Ninh không ngừng cảm thán trước vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên khi có dịp ghé thăm hồ Đồng Mô: ‘Khu du lịch này có không gian rất tuyệt vời, vị trí địa lý, đồ ăn và người dân đều rất ổn. Tôi từng đi nhiều nơi rồi nhưng khu nghỉ dưỡng này cho tôi cảm giác như một gia đình’.

Ẩm thực Lòng Hồ cũng là một điểm cộng lớn với nhiều du khách. Những mẻ cá, tôm tươi rói được đánh bắt từ lòng hồ từ sáng sớm, qua bàn tay khéo léo của các đầu bếp đã trở thành những món ăn dân dã nhưng đầy hấp dẫn.

Không chỉ là nơi để thưởng thức những món ăn dân dã đậm chất đồng quê, Lòng Hồ còn là điểm đến lý tưởng cho du khách ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ bên gia đình.

Kết thúc một ngày hối hả đón khách với nhiều niềm vui, ông Thanh lại dành thời gian bên con gái để chăm sóc từng gốc hoa, luống cỏ. Khoảnh khắc bình yên ấy không chỉ là lúc để hai cha con chuyện trò, mà còn là một cách vun đắp thêm niềm tin và động lực cho thế hệ kế tiếp tiếp tục hành trình làm du lịch bền vững trên chính mảnh đất quê hương.