Chuyển đổi số khu vực công tại Việt Nam hiện nay đang là một yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính và cải thiện chất lượng dịch vụ công. Tuy nhiên, việc đầu tư vào chuyển đổi số như thế nào để mang lại hiệu quả và tạo ra sự phát triển bền vững đang là một câu hỏi lớn. Nhiều chuyên gia cho rằng, chìa khóa nằm ở việc thay đổi cách tiếp cận, không chỉ tập trung vào hạ tầng phần cứng và kỹ năng công nghệ thông tin (CNTT) cơ bản, mà cần có cái nhìn toàn diện về một hệ sinh thái số.

Ông Nguyễn Minh Khôi, Giám đốc Chính sách & Chuyển đổi, Viện Tony Blair vì Thay đổi Toàn cầu, nhấn mạnh rằng Việt Nam cần thay đổi tư duy trong việc tiếp cận chuyển đổi số. Thay vì đầu tư dàn trải hoặc chỉ tập trung vào một khía cạnh cụ thể như hạ tầng công nghệ hoặc kỹ năng CNTT, cần nhìn nhận chuyển đổi số như một hệ sinh thái bao gồm hạ tầng, thể chế và con người. Hệ sinh thái này cần vận hành như một nền tảng điều phối chính sách, dữ liệu và dịch vụ công một cách hiệu quả.

Để tạo ra hệ sinh thái số như ông Khôi đã đề cập, trước tiên cần tập trung vào việc xây dựng hạ tầng số vững chắc. Điều này không chỉ bao gồm đầu tư vào các công nghệ mới như điện toán đám mây, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, mà còn phải đảm bảo tính liên kết và khả năng tương thích giữa các hệ thống công nghệ thông tin trong toàn bộ khu vực công. Hạ tầng số phải được thiết kế để hỗ trợ cho việc chia sẻ dữ liệu, giảm thiểu sự chồng chéo trong thu thập và sử dụng dữ liệu, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.

Song song với việc xây dựng hạ tầng, việc hoàn thiện khung pháp lý (thể chế) cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Khung pháp lý cần tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các giải pháp công nghệ thông tin và truyền thông trong khu vực công, đồng thời bảo đảm an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu. Ngoài ra, cần có các cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo và đầu tư vào chuyển đổi số.

Con người cũng là một thành phần không thể thiếu trong hệ sinh thái số. Việc nâng cao kỹ năng số của đội ngũ cán bộ công chức là yếu tố then chốt. Điều này không chỉ bao gồm đào tạo về kỹ năng CNTT cơ bản mà còn bao gồm cả kỹ năng phân tích dữ liệu, kỹ năng sử dụng các công cụ số trong công việc hàng ngày. Một đội ngũ cán bộ có kỹ năng số tốt sẽ giúp khai thác hiệu quả các hệ thống công nghệ thông tin và dịch vụ số, đồng thời sẵn sàng thích nghi với những thay đổi công nghệ liên tục.

Tóm lại, việc đầu tư vào chuyển đổi số khu vực công một cách hiệu quả và kiến tạo sự phát triển bền vững đòi hỏi một chiến lược toàn diện và đồng bộ. Điều này bao gồm xây dựng hạ tầng số vững chắc, hoàn thiện khung pháp lý hỗ trợ, và nâng cao kỹ năng số của đội ngũ cán bộ. Chỉ khi có được sự chuẩn bị tốt và thay đổi cách tiếp cận, chuyển đổi số mới có thể trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển của khu vực công và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Sau ba tuần triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, các trung tâm phục vụ hành chính công tại tỉnh Quảng Ngãi đã phần nào khắc phục những khó khăn ban đầu, từng bước giải quyết thủ tục hành chính một cách nhịp nhàng và thông suốt. Hạ tầng số chính là giải pháp then chốt giúp mô hình này phát huy hiệu quả.

Trong số các địa phương được triển khai, trung tâm phục vụ hành chính công xã Nghĩa Giang đã đạt được những kết quả tích cực. Anh Ngô Linh Ty, một người dân tại đây, đã được hỗ trợ để khai báo thông tin và đăng ký kinh doanh tại chính xã của mình. Điều này đã giúp giảm thiểu các thủ tục hành chính phức tạp và tiết kiệm thời gian cho người dân.

Trước đây, xã Nghĩa Giang là một trong số 24 xã, phường tại tỉnh Quảng Ngãi từng bị Trung ương nhắc nhở và yêu cầu UBND tỉnh Quảng Ngãi kiểm tra, báo cáo vì không phát sinh hồ sơ thủ tục hành chính trong bốn ngày đầu tháng 7. Tuy nhiên, bà Lê Thị Mỹ Nương, Phó Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công xã Nghĩa Giang, cho biết rằng ngày đầu tiên vận hành chính quyền hai cấp, trung tâm đã tiếp nhận và xử lý trực tiếp 16 hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính.

Bà Nương cũng cho biết rằng trong những ngày đầu, hệ thống phần mềm vẫn còn những trục trặc và chưa thông suốt. Tuy nhiên, đến ngày 6/7, mọi thủ tục đã cơ bản ổn định để trung tâm giải quyết hồ sơ cho người dân trên cổng dịch vụ công.

Thực tế, kể từ khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Trung tâm phục vụ hành chính công chính là mấu chốt để giải quyết thủ tục hành chính cho nhân dân trên địa bàn các xã, phường, đặc khu. Những ngày đầu, các trung tâm này, nhất là ở những vùng sâu, vùng xa, còn những khó khăn về hạ tầng giao thông, hạ tầng số, việc sử dụng phần mềm khai báo trên cổng dịch vụ công quốc gia còn bỡ ngỡ và lúng túng.

Sau khi hợp nhất tỉnh Quảng Ngãi và Kon Tum, tỉnh Quảng Ngãi (mới) có 96 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 9 phường, 86 xã và 1 đặc khu Lý Sơn. Để mô hình chính quyền hai cấp đi vào hoạt động hiệu quả, lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi chỉ đạo các xã, phường, đặc khu thành lập Trung tâm phục vụ hành chính công cấp tỉnh, cấp xã.

Ông Nguyễn Thanh Hoài, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm phục vụ hành chính công tỉnh Quảng Ngãi, cho biết rằng đến nay, sau ba tuần vận hành, các hoạt động giải quyết thủ tục hồ sơ của nhân dân đã cơ bản thông suốt.

Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp gắn với đẩy mạnh xây dựng chính quyền số, chuyển đổi số là xu thế tất yếu. Đây cũng là cơ hội để tổ chức bộ máy chính quyền hai cấp hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tạo ra những đột phá trong quản lý nhà nước, thúc đẩy kinh tế – xã hội phát triển nhanh và bền vững, nâng cao toàn diện đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân.

Quảng Ninh đang tích cực triển khai các giải pháp để xây dựng một nền hành chính hiện đại, minh bạch, hiệu quả và gần gũi với người dân. Những nỗ lực của tỉnh đã mang lại kết quả đáng kể trong các lĩnh vực như hạ tầng số, dữ liệu số, dịch vụ số và chính quyền số.

Một trong những điểm nổi bật là việc triển khai hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Hệ thống này cho phép người dân, tổ chức và doanh nghiệp thực hiện các TTHC một cách nhanh chóng, minh bạch, tiết kiệm thời gian và chi phí. Hệ thống thông tin giải quyết TTHC đã được triển khai tại Trung tâm Phục vụ hành chính công (PVHCC) tỉnh và các trung tâm PVHCC cấp xã, giúp cán bộ làm nhiệm vụ giải quyết TTHC thực hiện công việc một cách dễ dàng và minh bạch. Mọi trạng thái của hồ sơ từ tiếp nhận đến trả kết quả đều được hiển thị trên hệ thống điện tử, đảm bảo công khai và giám sát dễ dàng.

Tính đến đầu tháng 7/2025, toàn tỉnh có 2.023 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết các cấp, trong đó 1.874 thủ tục đủ điều kiện cung cấp dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến, với 80,31% là dịch vụ công toàn trình. Kết quả này thể hiện quyết tâm cao của tỉnh trong việc hiện đại hóa nền hành chính công và lấy người dân làm trung tâm.

Quảng Ninh cũng chủ động xây dựng hạ tầng số vững chắc, đảm bảo vận hành an toàn hệ thống thông tin trọng yếu phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành và chuyên môn nghiệp vụ của các cơ quan, đơn vị từ tỉnh đến cơ sở. Hệ thống hội nghị truyền hình trực tuyến được phát triển mạnh, hỗ trợ tổ chức họp, hội nghị nhanh chóng, tiết kiệm và hiệu quả.

Bên cạnh đó, tỉnh chú trọng xây dựng, kết nối, liên thông các cơ sở dữ liệu dùng chung giữa các ngành, lĩnh vực để chuẩn bị cho việc số hóa toàn diện đời sống kinh tế – xã hội thời gian tới. Tỉnh cũng đưa các nền tảng số, công nghệ số, kỹ năng số đến từng hộ gia đình, người dân, coi đây là xu hướng tích cực, lan tỏa văn hóa số trong toàn xã hội.

Tỉnh đã phát động phong trào ‘Bình dân học vụ số’ toàn tỉnh, nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng số cho cán bộ, công chức, viên chức và người dân; đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chỉ đạo, điều hành. Đặc biệt, tỉnh đã phát huy hiệu quả các tổ công nghệ số cộng đồng tại các địa phương, giúp tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện dịch vụ công trực tuyến, sử dụng ứng dụng số và tiếp cận thông tin chính thống.

Thủ đô Hà Nội đang đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số trên nhiều lĩnh vực, từ xây dựng chính quyền số, phát triển kinh tế số, xã hội số đến hiện đại hóa phương thức phục vụ. Quá trình này nhằm mục đích nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng cuộc sống cho người dân. Thành phố đã gặt hái được nhiều kết quả nổi bật trong việc triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Ngay từ đầu năm 2025, UBND TP. Hà Nội đã chỉ đạo quyết liệt việc tổ chức thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW và Quyết định số 204-QĐ/TW của Ban Bí thư về chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng. Thành phố tập trung vào các trụ cột then chốt như hoàn thiện thể chế, chính sách, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Việc này nhằm tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Về xây dựng chính quyền số, Hà Nội đã triển khai hiệu quả 5 trụ cột chính: Hạ tầng số, nền tảng và hệ thống số, dữ liệu số, ứng dụng dịch vụ số và đảm bảo an toàn thông tin mạng. Thành phố đã chuẩn hóa, làm sạch và liên thông dữ liệu trong các lĩnh vực then chốt như người có công, an sinh xã hội, hộ tịch, bảo trợ xã hội và trẻ em. Điều này đã tạo tiền đề quan trọng cho việc phát triển các dịch vụ công trực tuyến và nâng cao hiệu quả quản lý.

Trong lĩnh vực giáo dục, Hà Nội đã thí điểm học bạ số cho toàn bộ học sinh trung học cơ sở (THCS) và trung tâm giáo dục thường xuyên từ học kỳ II năm học 2024-2025. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý giáo dục. Ngoài ra, lĩnh vực giao thông cũng chứng kiến bước đột phá khi Thành phố tiên phong ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong điều hành, tối ưu hóa đèn tín hiệu và xử lý vi phạm giao thông.

Trong hệ thống các cơ quan Đảng, đoàn thể Thành phố, chuyển đổi số được Thành ủy Hà Nội chỉ đạo quyết liệt với nhiều sáng kiến đồng bộ. Một dấu ấn nổi bật là việc tích hợp thành công 4 thủ tục hành chính Đảng lên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Điều này đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và cung cấp dịch vụ công cho người dân.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh: “Dữ liệu số là tài sản, là nền tảng cho phát triển và quản trị thông minh. Người đứng đầu các đơn vị phải trở thành hạt nhân, người truyền cảm hứng và dẫn dắt công cuộc chuyển đổi số”. Hà Nội cũng là địa phương đi đầu trong thực hiện Đề án 06 về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia.

Thành phố triển khai hiệu quả các nền tảng như: Ứng dụng Công dân Thủ đô số – iHanoi, sổ sức khỏe điện tử, cấp lý lịch tư pháp trên VNeID… Những nỗ lực này đã giúp Hà Nội trở thành một trong những địa phương đi đầu trong việc triển khai chuyển đổi số quốc gia.

Tới đây, Hà Nội sẽ tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng chính quyền số hiện đại, phục vụ toàn diện cho người dân và doanh nghiệp. Thành phố sẽ tập trung vào việc nâng cao hiệu quả quản lý, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân và tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp.