Trong thời đại công nghệ số hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống con người. Sự phát triển vượt bậc của AI mang lại nhiều tiện ích nhưng cũng đặt ra thách thức lớn cho thị trường lao động. Nhiều ngành nghề đang đứng trước nguy cơ bị tự động hóa, và các chuyên gia dự đoán rằng trong tương lai gần, hàng triệu công việc sẽ bị thay thế bởi máy móc.

Sự len lỏi của AI vào mọi ngóc ngách của đời sống khiến không ít người băn khoăn về tương lai nghề nghiệp. Bằng cấp và chuyên môn, từng được xem là ‘tấm vé an toàn’, giờ đây không còn đảm bảo cho một công việc ổn định. Từ y tế, giáo dục, tài chính cho đến sản xuất, truyền thông, không lĩnh vực nào là ngoại lệ.

Dưới đây là 6 lĩnh vực đang được cảnh báo nhiều nhất về nguy cơ bị tự động hóa:

1. Sản xuất truyền thống: Công nghệ tự động hóa và robot công nghiệp đang thay thế hàng loạt công nhân trên dây chuyền sản xuất.

2. Chăm sóc khách hàng và telesales: AI đang đảm nhiệm công việc chăm sóc khách hàng, từ trả lời tự động đến tiếp thị qua điện thoại.

3. Nhân viên tài chính cơ bản và giao dịch viên ngân hàng: Dự đoán của Đại học Oxford cho thấy 40% vị trí tài chính cơ bản trên toàn cầu có thể biến mất vào năm 2030.

4. Dịch thuật cơ bản và biên dịch viên: Công cụ dịch tự động đã đạt độ chính xác lên đến 98%, khiến nhiều vị trí dịch thuật cơ bản bị AI thay thế.

5. Truyền thông và biên tập nội dung: AI có thể tự viết báo, soạn kịch bản video, tạo nội dung mạng xã hội, đặt ra thách thức lớn cho các biên tập viên và nhà báo.

6. Chẩn đoán hình ảnh y khoa: AI hỗ trợ phân tích hình ảnh y tế, khiến nhu cầu nhân lực sơ cấp trong ngành này thu hẹp nhanh chóng.

Trước tình hình này, nhiều phụ huynh và học sinh cảm thấy hoang mang. Lời khuyên cho các bạn trẻ là nên chọn ngành học có khả năng phát triển lâu dài, khó bị thay thế bởi AI. Đồng thời, phát triển những kỹ năng không thể bị thay thế bởi máy móc như sáng tạo, thấu cảm, tư duy phản biện và giao tiếp xã hội.

Tương lai không còn thuộc về người giỏi nhất, mà thuộc về người thích nghi nhanh nhất với sự thay đổi của công nghệ. AI không còn là mối đe dọa, mà trở thành trợ thủ đắc lực cho mỗi hành trình vươn tới tương lai. Hãy tìm hiểu thêm về cách thích nghi với sự thay đổi của công nghệ.

Trong thời đại số, nơi trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet đang ngày càng định hình lại cách con người học tập, làm việc và kết nối, việc xây dựng thương hiệu cá nhân đã trở thành một lựa chọn chiến lược cho bất kỳ ai muốn tạo dựng ảnh hưởng, chia sẻ giá trị và phát triển bền vững. Một trong những ví dụ tiêu biểu cho hành trình này là Trương Đình Nam, người đã khẳng định vị thế cá nhân của mình thông qua quá trình học tập, sáng tạo liên tục và kết nối chân thật với cộng đồng.

Trương Đình Nam bắt đầu hành trình của mình từ con số 0, với sự lựa chọn khác biệt so với nhiều người khác. Vào năm 2007, khi còn là một chàng sinh viên tỉnh lẻ, anh đã nhận việc cộng tác bán hàng cho FPT Telecom. Thay vì chọn cách phát tờ rơi hay treo bạt ngoài đường như nhiều bạn bè khác, anh quyết định “lui về hậu trường” để tự học SEO và lập website, giúp khách hàng có thể “tự tìm đến”. Sự kiên trì học hỏi và ứng dụng công nghệ đã giúp anh trở thành cá nhân xuất sắc của FPT Telecom trong năm đó.

Không dừng lại ở đó, Trương Đình Nam liên tục mở rộng kỹ năng của mình, từ thiết kế, viết lách, đến dựng video và chia sẻ kiến thức trên mạng xã hội. Thương hiệu cá nhân của anh hình thành theo hướng “người học thật, làm thật, chia sẻ thật”. Anh không xuất hiện với hình ảnh của một người dạy về thành công hay chuyên gia triệu view, mà chọn phong cách gần gũi, kể về những lần thất bại và những đêm tự học không ai biết.

Bắt đầu từ năm 2023, khi AI như ChatGPT, Copilot, Claude bắt đầu phổ biến tại Việt Nam, Trương Đình Nam đã thử nghiệm, ứng dụng, sai rồi sửa và kể lại hành trình đó bằng ngôn ngữ dễ hiểu. Điều này tạo nên một tầng giá trị mới cho thương hiệu của anh, như người đồng hành cùng công nghệ, không bị công nghệ chi phối. Anh khẳng định rằng AI không làm bạn giỏi hơn, nhưng nếu bạn biết tự học, AI sẽ giúp bạn rút ngắn quá trình hàng trăm lần. Thương hiệu cá nhân trong thời đại số đến từ cách bạn học, chia sẻ và giữ sự thật trong thế giới ảo.

Để xây dựng thương hiệu cá nhân lâu dài, hệ sinh thái nội dung bền vững từ gốc rễ là chìa khóa. Trương Đình Nam sở hữu hệ thống nội dung phong phú trên các nền tảng như TikTok, Facebook, YouTube, website, sách và nhiều tài liệu đào tạo. Mỗi kênh không chỉ là nơi đăng bài mà là mảnh ghép của một hệ sinh thái thương hiệu cá nhân được định vị rõ ràng: Người học thật, chia sẻ thật và phụng sự cộng đồng.

Đáng chú ý, việc xây dựng thương hiệu cá nhân không cần quá nhiều tiền bạc, mối quan hệ, hay công cụ hiện đại. Chỉ cần một chiếc điện thoại, tư duy học hỏi và sự kiên trì, bất kỳ ai cũng có thể bắt đầu. “Nếu bạn đang bắt đầu, đừng chờ hoàn hảo. Hãy bắt đầu từ một điều bạn tin và học cách lan toả điều đó một cách chân thành nhất”, Trương Đình Nam bày tỏ. Qua đó, anh cũng muốn truyền cảm hứng cho mọi người về việc xây dựng thương hiệu cá nhân thông qua sự chân thành và bền vững.

Thông qua hành trình của Trương Đình Nam, chúng ta có thể thấy rằng xây dựng thương hiệu cá nhân trong thời đại số không chỉ là việc tạo dựng một hình ảnh, mà còn là quá trình tích lũy, chia sẻ và kết nối chân thật với cộng đồng. Bằng cách tập trung vào giá trị bền vững và sự chân thành, bất kỳ ai cũng có thể xây dựng một thương hiệu cá nhân mạnh mẽ và có ảnh hưởng.

Hiện tại, Trương Đình Nam tiếp tục chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của mình thông qua nhiều kênh khác nhau, từ các bài viết trên website cá nhân https://trinhnam.com đến các video trên YouTube https://www.youtube.com/@trinhnamofficial và TikTok https://www.tiktok.com/@trinhnam. Những thông tin này không chỉ giúp anh kết nối với cộng đồng mà còn tạo nên một nguồn tài liệu quý giá cho những ai quan tâm đến việc xây dựng thương hiệu cá nhân và phát triển trong thời đại số.

Sinh viên ngành Công nghệ thông tin (CNTT) hiện đang đối mặt với áp lực chuyển mình nhanh chóng để thích nghi với sự phát triển như vũ bão của trí tuệ nhân tạo (AI). Áp lực này không chỉ đến từ việc cạnh tranh việc làm với bạn bè, mà còn từ cuộc đua với chính công nghệ mà họ đang theo đuổi.

Nguyễn Thị Giang, sinh viên năm cuối ngành Khoa học Máy tính tại Đại học Bách khoa Hà Nội, chia sẻ rằng cô cảm thấy bị công nghệ ‘đuổi kịp’ hoặc vượt mặt mỗi ngày. Họ không chỉ phải hoàn thành đồ án tốt nghiệp, tìm nơi thực tập, mà còn phải đối mặt với những câu hỏi lớn về tương lai khi AI đang thay đổi nhanh chóng. Theo Giang, sinh viên ngành IT hiện nay có thể chia thành ba nhóm tâm lý: nhóm hoang mang, mất phương hướng; nhóm bị động, chờ đợi; và nhóm chủ động, chủ động học cách dùng công cụ mới và tham gia các dự án thực tế.

Anh Nguyễn Đức Thiện, lập trình viên tại công ty TNHH Công nghệ và Giáo dục Medoo, cho rằng sự xuất hiện của AI không chỉ là xu hướng mà đã trở thành một phần tất yếu trong công việc. AI có thể giúp kiểm tra, đánh giá, tái cấu trúc mã nguồn, thậm chí code thay cho lập trình viên. Tuy nhiên, điều đó cũng đòi hỏi lập trình viên phải tư duy sâu hơn, hiểu rõ logic hệ thống và nắm được bối cảnh tổng thể của dự án.

Bà Trần Hồng, Giám đốc nhân sự tại Công ty Cổ phần Nhân lực Quốc tế HRI (HRI Group), cho rằng sinh viên mới ra trường ngành IT đã giảm cơ hội việc làm rõ rệt, khoảng 50%. Ngay cả cơ hội thực tập cũng đã không còn nhiều như trước đây. AI đang thay đổi sâu sắc cách doanh nghiệp tuyển người từ số lượng cho tới tiêu chí lựa chọn.

Doanh nghiệp hiện tại cần nhiều hơn một người làm chuyên môn mà không biết vận dụng công nghệ, không chỉ những người đã có kinh nghiệm, mà áp dụng ngay cả với các sinh viên mới ra trường. Các bạn cần biết vận dụng AI để tối ưu công việc, chủ động học hỏi, và sẵn sàng thích nghi với thay đổi nhanh chóng của công nghệ.

Do đó, ngoài kiến thức chuyên ngành, sinh viên cần rèn luyện kỹ năng mềm, khả năng tự học, làm việc từ xa, giao tiếp quốc tế và quản lý công việc hiệu quả. Kinh nghiệm làm dự án thực tế, thành tích trong các cuộc thi học thuật hoặc đóng góp mã nguồn mở cũng là điểm cộng lớn.

Trí tuệ nhân tạo không đơn thuần là cơn bão quét qua ngành CNTT, mà còn là cơn sóng ngầm đang âm thầm định hình lại chuẩn mực mới của thị trường lao động. Trong bối cảnh đó, sinh viên IT không thể tiếp tục học theo lối mòn, không thể chỉ dựa vào giáo trình hay tấm bằng đại học.

Thay vì sợ bị thay thế, sinh viên nên tập trung làm chủ công nghệ, bắt đầu từ chính nền tảng kiến thức vững, khả năng tự học, tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề. Đừng quá phụ thuộc vào AI như một ‘phao cứu sinh’, mà hãy coi nó như một ‘cộng sự thông minh’ giúp mình nâng cao năng suất và sáng tạo.

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, việc lựa chọn ngành học đã trở thành một quyết định quan trọng cho tương lai. Mới đây, Viện CFA và Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã công bố những phát hiện mới về ngành tài chính và các ngành học khác. Ngành tài chính, vốn được xem là ‘con đường vàng’ đến sự ổn định và thu nhập cao, đang dần mất vị thế trước các ngành học ít được chú ý như dinh dưỡng, xây dựng, nông nghiệp.

Báo cáo của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã chỉ ra sự trỗi dậy của các ngành nhân văn, lĩnh vực lâu nay bị xem là ‘kém thực dụng’. Điều này cho thấy thị trường lao động đang có sự dịch chuyển trong tiêu chí tuyển dụng. Theo kết quả khảo sát của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, các ngành học đại học có tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất tại Mỹ bao gồm: Khoa học dinh dưỡng (0,4%), Dịch vụ xây dựng (0,7%), Khoa học động thực vật (1%), Kỹ thuật xây dựng (1%), Giáo dục đặc biệt (1%), Nông nghiệp (1,2%), Giáo dục mầm non (1,3%), Kỹ thuật hàng không vũ trụ (1,4%), Điều dưỡng (1,4%), và Khoa học trái đất (1,5%).

Những số liệu này cho thấy các ngành STEM như khoa học máy tính, từng là điểm nóng tuyển dụng trong suốt giai đoạn hậu đại dịch, cũng ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp cao. Trong khi đó, nhu cầu tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp các ngành khoa học xã hội và nhân văn lại đang gia tăng. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang góp phần làm đảo lộn những định hướng nghề nghiệp truyền thống.

Nếu trước đây, các ngành công nghệ và tài chính được xem là ‘vùng đất hứa’ thì nay, nhu cầu về tư duy sáng tạo, khả năng giao tiếp, xử lý tình huống – những kỹ năng đặc trưng của khối ngành nhân văn – lại ngày càng được đề cao. Ông Peter Watkins, Giám đốc cao cấp phụ trách chương trình đại học của Viện CFA, cho rằng AI đang thay đổi cả giá trị của tấm bằng đại học.

Ông Robert Goldstein, Giám đốc vận hành của tập đoàn BlackRock, cũng thẳng thắn thừa nhận công ty đang ưu tiên tuyển dụng sinh viên các ngành như lịch sử, văn học Anh – những người có khả năng tư duy tổng hợp, phân tích sâu sắc và linh hoạt trong môi trường công nghệ biến đổi. Trong bối cảnh AI dần đảm nhiệm các công việc mang tính kỹ thuật, khả năng ‘làm người’ – với tư duy phản biện, sáng tạo và cảm xúc – trở thành lợi thế cạnh tranh mới.

Lựa chọn ngành học cần cân bằng giữa đam mê và thực tế. Kết quả khảo sát và số liệu thực tế đều cho thấy sinh viên ngày nay ngày càng thực tế hơn trong việc lựa chọn ngành học. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc chỉ nên chọn ngành ‘hot’. Ngược lại, những ngành tưởng chừng ít ‘ăn khách’ lại đang khẳng định vai trò ngày càng quan trọng trong kỷ nguyên AI.

Thị trường lao động đang không ngừng biến động. Một ngành có thể là ‘ngôi sao’ hôm nay nhưng trở nên dư thừa chỉ sau vài năm. Chính vì vậy, các bạn trẻ cần hiểu rõ thế mạnh, sở thích của bản thân, đồng thời cập nhật thường xuyên thông tin về nhu cầu nhân lực và xu hướng nghề nghiệp trong tương lai.

Chọn ngành học không chỉ là bước khởi đầu cho sự nghiệp, mà còn là quyết định chiến lược về đầu tư cá nhân. Trong bối cảnh AI và công nghệ số đang làm thay đổi sâu sắc thị trường lao động, một tấm bằng đại học chỉ phát huy giá trị khi nó được lựa chọn dựa trên sự kết hợp hài hòa giữa đam mê, năng lực cá nhân và hiểu biết thực tế về xu hướng nghề nghiệp.

Học sinh, sinh viên cần hướng tới sự linh hoạt, khả năng thích ứng và tư duy dài hạn – những yếu tố ngày càng được các nhà tuyển dụng đánh giá cao.