Luật Nhà giáo – một đạo luật quan trọng dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong việc nâng cao vị thế và quyền lợi của nhà giáo. Một trong những điểm mới nổi bật của luật này là việc bãi bỏ hệ thống chia hạng nhà giáo hiện nay. Thay vào đó, chức danh nhà giáo sẽ được xác định dựa trên yêu cầu của hoạt động nghề nghiệp trong từng cấp học và trình độ đào tạo cụ thể.

Việc bãi bỏ hệ thống chia hạng nhà giáo hiện hành, bao gồm các hạng I, II, III, và thay thế bằng phương pháp xác định chức danh nhà giáo dựa trên yêu cầu nghề nghiệp, được kỳ vọng sẽ chấm dứt những bất cập và bất công trong việc trả lương cho nhà giáo hiện nay. Hệ thống mới này sẽ tập trung vào việc đánh giá và xác định vị thế của nhà giáo dựa trên cấp học và trình độ đào tạo, từ đó tạo ra sự công bằng và hợp lý trong việc trả lương.

Từ ngày 01/01/2026, giáo viên sẽ không còn được phân loại theo các hạng I, II, III như hiện nay. Thay vào đó, lương của nhà giáo sẽ được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến sẽ tham mưu Chính phủ điều chỉnh lại bảng lương của một số chức danh nhà giáo, bao gồm giáo viên mầm non, phổ thông, dự bị đại học, và giáo viên giáo dục nghề nghiệp hạng IV. Mục đích chính là để bảo đảm tính thống nhất về bảng lương áp dụng với các chức danh nghề nghiệp viên chức nhà giáo và viên chức các ngành, lĩnh vực khác.

Song song với việc xếp lại bảng lương, dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo cũng đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng. Theo đó, hệ số lương đặc thù đối với nhà giáo sẽ được áp dụng với mức từ 1,1 đến 1,6 tùy theo cấp học và trình độ đào tạo. Điều này nhằm mục đích bảo đảm mức sống của nhà giáo, giúp họ an tâm công tác và cống hiến cho sự nghiệp giáo dục.

Bên cạnh các chính sách về lương, Luật Nhà giáo cũng quy định các chính sách ưu đãi và phụ cấp đặc thù khác cho nhà giáo. Chính sách thu hút và trọng dụng nhà giáo sẽ bao gồm các biện pháp ưu tiên trong tuyển dụng, tiếp nhận, tiền lương, phụ cấp, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, bổ nhiệm, điều kiện làm việc, trang thiết bị làm việc, và phúc lợi. Những chính sách này kỳ vọng sẽ tạo ra môi trường làm việc tốt hơn, thu hút và giữ chân những người có tài năng và đam mê với nghề giáo.

Việc xếp lương theo cấp học và trình độ đào tạo được xem là một bước tiến quan trọng nhằm đảm bảo công bằng và hợp lý trong việc trả lương cho nhà giáo. Giáo viên có trình độ đào tạo cao hơn sẽ được hưởng lương cao hơn, và giáo viên có hiệu quả công việc cao hơn sẽ được thưởng cao hơn. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng giáo dục mà còn tạo động lực cho nhà giáo phấn đấu và phát triển sự nghiệp.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính hiệu quả của các chính sách mới, cần phải đi kèm với trách nhiệm và cấm tuyệt đối dạy thêm tiêu cực, dạy thêm trái phép. Chỉ khi có sự kết hợp giữa nâng cao vị thế và quyền lợi của nhà giáo với trách nhiệm và kỷ luật nghiêm khắc, chúng ta mới có thể trả lại sự tôn nghiêm, uy tín và vị thế xứng đáng của nhà giáo trong xã hội.

Chính phủ đang hoàn thiện dự thảo nghị định mới về chính sách tiền lương và phụ cấp cho nhà giáo, với nhiều điểm mới và đột phá nhằm nâng cao đời sống và thu nhập cho đội ngũ giáo viên. Theo đó, nhà giáo sẽ được hưởng lương cao nhất trong hệ thống thang, bảng lương hành chính sự nghiệp, thể hiện sự quan tâm và đánh giá cao của xã hội đối với nghề giáo.

Dự thảo nghị định quy định cụ thể về việc trả lương cho nhà giáo, trong đó nêu rõ rằng việc trả lương phải gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ của nhà giáo và nguồn trả lương của cơ sở giáo dục. Đồng thời, dự thảo cũng đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ thiết thực và nhân văn góp phần nâng cao đời sống, sức khỏe và điều kiện làm việc của đội ngũ nhà giáo, đặc biệt là giáo viên ở vùng khó khăn.

Một trong những điểm đáng chú ý trong dự thảo nghị định là quy định về phụ cấp thâm niên, phụ cấp ưu đãi nghề và tăng phụ cấp cho giáo viên mầm non. Dự thảo cũng đề xuất hỗ trợ nhà ở công vụ, thuê nhà ở, hỗ trợ giáo viên dạy lớp ghép, trẻ dân tộc thiểu số… để giúp nhà giáo ổn định cuộc sống và yên tâm công tác.

Về chính sách tiền lương, dự thảo nêu rõ nhà giáo được bổ nhiệm chức danh nào được xếp lương và hưởng hệ số lương đặc thù áp dụng đối với chức danh đó. Điều này thể hiện một bước tiến rất đáng ghi nhận trong việc cụ thể hóa chủ trương ‘nhà giáo được hưởng lương cao nhất trong hệ thống thang, bảng lương hành chính sự nghiệp’.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga đánh giá cao dự thảo nghị định, tuy nhiên bà cũng đề nghị cần tiếp tục cải thiện mức lương cơ sở, hoặc tăng hệ số đặc thù cho nhóm nhà giáo ở bậc học thấp. Bà cho rằng cần có sự điều chỉnh phù hợp để đảm bảo mức lương của nhà giáo đủ để đáp ứng nhu cầu sống và ổn định cuộc sống.

Còn đại biểu Trần Khánh Thu đề nghị quá trình xây dựng dự thảo nghị định cần rà soát đánh giá việc xác định tiền lương nhà giáo theo cách xác định lương của nghị quyết 27 về cải cách chính sách tiền lương với cán bộ, công chức, viên chức để đảm bảo phù hợp. Đồng thời, bà cũng đề nghị quy định cụ thể, xác định rõ nguồn kinh phí do ngân sách nhà nước đảm bảo để chi trả tiền lương cho nhà giáo hằng năm.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục – Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho rằng lương giáo viên chưa đủ sống dẫn đến dạy thêm và học thêm. Ông cũng đề xuất cần có giải pháp rất tổng thể để giải quyết vấn đề này, bao gồm cả việc nâng cao chất lượng đào tạo, tăng cường cơ sở vật chất và thiết bị cho các cơ sở giáo dục.

Các chuyên gia và nhà quản lý giáo dục cũng đánh giá cao dự thảo nghị định, cho rằng nó sẽ giúp cải thiện đáng kể đời sống và thu nhập cho đội ngũ nhà giáo, tạo động lực mạnh mẽ để nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo. Dự thảo nghị định này được xem là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao地位 của nghề giáo và đảm bảo quyền lợi cho nhà giáo.

…

Luật Nhà giáo, được Quốc hội khóa XV thông qua, đã chính thức thể hiện cam kết của Đảng và Nhà nước trong việc nâng cao vị thế, chăm sóc, bảo vệ và phát triển đội ngũ giáo viên. Với hàng loạt chính sách mới, Luật Nhà giáo không chỉ giúp giáo viên có thêm động lực nghề nghiệp mà còn có thể yên tâm gắn bó và cống hiến lâu dài cho ngành giáo dục. Một điểm nhấn quan trọng của Luật là quy định về lương của nhà giáo, được xếp vào nhóm cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Điều này hứa hẹn sẽ giúp hiện thực hóa ước mơ của nhiều giáo viên về việc “sống được bằng lương”, giảm bớt sự phụ thuộc vào các công việc làm thêm bên ngoài.

Nhiều giáo viên đã chia sẻ về những khó khăn trong việc đảm bảo cuộc sống hàng ngày do mức lương thấp hiện nay. Để giải quyết vấn đề này, Luật Nhà giáo giao Chính phủ quy định chi tiết về chính sách tiền lương đối với nhà giáo. Qua đó, mở ra hy vọng về một tương lai tốt hơn, với mức thu nhập ổn định và xứng đáng cho đội ngũ giáo viên.

Lật sang trang mới với những kỳ vọng, Luật Nhà giáo đặt ra trách nhiệm giữ gìn đạo đức nghề nghiệp của nhà giáo thông qua việc luật hóa các quy tắc ứng xử cụ thể. Những quy tắc này không chỉ áp dụng trong quan hệ với người học mà còn với đồng nghiệp, gia đình học sinh và xã hội. Mục tiêu là đảm bảo nhà giáo luôn là hình mẫu, liêm chính và tận tâm trong giảng dạy cũng như trong ứng xử xã hội.

Ngoài ra, Luật Nhà giáo còn quy định cơ chế bảo vệ nhà giáo trước các hành vi xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín. Điều này không chỉ giúp đảm bảo môi trường sư phạm an toàn và văn minh mà còn góp phần xây dựng niềm tin và sự tôn trọng dành cho giáo viên trong xã hội.

Các hiệu trưởng trường học cũng lên tiếng về những khó khăn và áp lực từ mạng xã hội mà họ gặp phải. Họ cho rằng quy định về bảo vệ nhân phẩm, danh dự của nhà giáo trong Luật Nhà giáo là hết sức cần thiết. Luật đã tạo ra một hành lang pháp lý quan trọng để bảo vệ nhà giáo và sự uy nghiêm của nghề giáo trước sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của mạng xã hội hiện nay.

Theo các chuyên gia và chính các nhà giáo, Luật Nhà giáo không chỉ đóng vai trò nâng cao vị thế của giáo viên mà còn góp phần tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Để đạt được thành công, việc triển khai và thực hiện Luật Nhà giáo một cách có hiệu quả là bước tiếp theo cần thiết. Điều này đòi hỏi sự tham gia tích cực và ủng hộ của toàn xã hội, nhằm mang lại một tương lai tươi sáng hơn cho ngành giáo dục Việt Nam.