Một nghiên cứu khoa học mới đây đã chỉ ra rằng phần lớn thanh thiếu niên trên toàn thế giới đang duy trì những thói quen sống không lành mạnh, làm tăng nguy cơ đột quỵ và các bệnh mạn tính khác. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học Nutrients đã khảo sát hơn 293.000 thanh thiếu niên từ 12 đến 17 tuổi tại 73 quốc gia thuộc 5 khu vực châu Mỹ, Tây Thái Bình Dương, Đông Địa Trung Hải, châu Phi và Đông Nam Á. Các kết quả thu được cho thấy một bức tranh không mấy tích cực về lối sống của thanh thiếu niên hiện nay.

Theo nghiên cứu, có khoảng 90% thanh niên có lối sống nguy cơ cao. Cụ thể, 85% trong số họ không đạt mức vận động thể chất tối thiểu được khuyến nghị, trong khi 80% không ăn đủ lượng trái cây và rau quả khuyến nghị. Ngoài ra, 50% tiêu thụ thức ăn nhanh thường xuyên, 39% tiêu thụ quá nhiều nước ngọt và đồ uống có đường, và 32% dành thời gian quá lâu trước màn hình mỗi ngày. Tổng cộng, hơn 92,5% thanh thiếu niên có từ hai hành vi không lành mạnh trở lên, góp phần thúc đẩy các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, béo phì, kháng insulin, mỡ máu cao, tất cả đều là tiền đề của đột quỵ sớm và các bệnh lý tim mạch.

Tiến sĩ Ming Li, tác giả chính của nghiên cứu, đã nhấn mạnh rằng: “Tuổi thiếu niên là giai đoạn nền tảng cho sức khỏe lâu dài. Tuy nhiên, sự tiện lợi của đồ ăn nhanh, thói quen ít vận động và việc dành hàng giờ dán mắt vào điện thoại hay máy tính đang khiến các em ngày càng rời xa lối sống lành mạnh”. Những hành vi không lành mạnh này không chỉ dừng ở đột quỵ mà còn gồm các bệnh tim mạch, tiểu đường tuýp 2, béo phì, hội chứng chuyển hóa, COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính), một số loại ung thư liên quan đến béo phì và chế độ ăn uống.

Lối sống không lành mạnh chiếm tới 70% nguyên nhân gây bệnh, trong khi yếu tố di truyền chỉ chiếm khoảng 30%. Điều này chứng minh rằng chúng ta hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa bệnh tật bằng cách điều chỉnh hành vi sống hàng ngày. Để phòng ngừa bệnh lý mạn tính, cần tăng cường vận động, ăn uống lành mạnh, hạn chế thời gian trước màn hình, ngủ đủ giấc và không hút thuốc, hạn chế rượu bia. Việc thay đổi lối sống này không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ bệnh tật mà còn góp phần xây dựng một tương lai khỏe mạnh hơn cho thế hệ trẻ.

Như vậy, thông qua nghiên cứu này, các chuyên gia y tế và phụ huynh có thể đưa ra những khuyến nghị và giải pháp thiết thực để giúp thanh thiếu niên hình thành những thói quen sống lành mạnh, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh mạn tính và đột quỵ trong tương lai. Bằng cách nâng cao nhận thức và thực hiện các biện pháp cụ thể, chúng ta có thể hướng dẫn thanh thiếu niên xây dựng một lối sống khoa học và cân bằng, giúp họ duy trì sức khỏe lâu dài.

Các chuyên gia y tế đang lên tiếng cảnh báo về xu hướng đột quỵ đang trẻ hóa và nhấn mạnh rằng phần lớn các trường hợp đột quỵ đều có nguyên nhân từ những bệnh nền thầm lặng mà người ta thường chủ quan bỏ qua. Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Huy Thắng, Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, cho biết rằng nhiều người trẻ rất chủ quan về tình trạng sức khỏe của mình mặc dù họ có huyết áp cao.

Ông Thắng cũng cho biết rằng tăng huyết áp thường không có triệu chứng, ngay cả khi huyết áp lên đến 200 mmHg. Điều này có nghĩa là người bệnh có thể không biết mình có huyết áp cao cho đến khi gặp các biến chứng nghiêm trọng. Theo các bác sĩ, có 5 yếu tố nguy cơ chính dẫn đến đột quỵ mà được ví như những ‘sát thủ’ giấu mặt. Đó là tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, béo phì và rung nhĩ.

Để phòng ngừa đột quỵ, mỗi người cần kiểm tra xem mình có một hoặc nhiều bệnh lý trên hay không và đặt ra các mục tiêu để kiểm soát các chỉ số huyết áp, LDL cholesterol, đường huyết. Đồng quan điểm, Trung tá, Thạc sĩ, Bác sĩ Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Bệnh viện Quân y 175, nhấn mạnh rằng những bệnh nền như trên diễn tiến thầm lặng và biểu hiện rất mơ hồ.

Đa số bệnh nhân cảm thấy khỏe mạnh nên chủ quan, không duy trì điều trị. Nhiều người tự ý ngưng thuốc khi thấy các chỉ số ổn định, hoặc chỉ uống một vài loại thuốc trong toa. Đây là sai lầm chết người, bởi các bệnh lý này đòi hỏi phải kiểm soát lâu dài, gần như suốt đời.

Đột quỵ thường nặng nề và để lại những hệ lụy nghiêm trọng. Nhiều người giữ được tính mạng nhưng sau cơn đột quỵ không thể quay trở lại công việc, tạo gánh nặng lớn cho gia đình và xã hội. Hầu hết người sống sót sau đột quỵ đều bị ảnh hưởng nhiều chức năng cơ thể, tàn phế, sức khỏe suy yếu hoặc mắc các di chứng như tê liệt, cử động yếu một phần cơ thể, mất ngôn ngữ, rối loạn cảm xúc, thị giác suy giảm…

Các bác sĩ cũng nhấn mạnh rằng “may mắn, đột quỵ hoàn toàn có thể phòng ngừa được”. Để tránh đột quỵ, mỗi người cần kiểm tra xem có một hoặc nhiều bệnh lý trên. Nếu có, cần đặt ra các mục tiêu để kiểm soát các chỉ số huyết áp, LDL cholesterol, đường huyết, không hút thuốc lá, sử dụng thuốc kháng đông nếu phát hiện rung nhĩ. Với những bệnh nhân đã từng bị đột quỵ, cần kiểm soát các yếu tố trên với mục tiêu cao hơn.

Cần nhận biết các dấu hiệu của đột quỵ để cấp cứu càng sớm càng tốt trong những giờ đầu. Bệnh nhân đột quỵ có thể xuất hiện đột ngột triệu chứng tê hoặc yếu vùng mặt, tay hoặc chân. Đặc biệt là khi triệu chứng xảy ra một bên cơ thể, méo miệng, đột ngột không nói được hoặc khó nói, nhìn mờ, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng…