Ngày 31/7, tại TP.HCM, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy phối hợp cùng Sở Văn hóa và Thể thao tổ chức buổi họp báo kinh tế – xã hội. Trong buổi họp báo này, Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM Nguyễn Tấn Phong đã chia sẻ về tình hình sắp xếp đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trên địa bàn sau một tháng triển khai.

Ông Phong cho biết, đến nay, thành phố đã hoàn thành việc kiện toàn bộ máy, phân bổ và bố trí đội ngũ cán bộ, công chức về nhận nhiệm vụ tại các cơ quan, đơn vị. Hoạt động của Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã cũng đã được vận hành. Về cơ bản, các lĩnh vực quản lý kinh tế, văn hóa – xã hội, đất đai, tài nguyên, môi trường, quốc phòng – an ninh trên địa bàn đều duy trì ổn định.

Tuy nhiên, ông Phong cũng thừa nhận một số khó khăn về cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, hạ tầng công nghệ thông tin và nhiều vấn đề khác. Để đảm bảo vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thông suốt, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, thành phố sẽ tiếp tục thực hiện nhiều giải pháp.

Trong đó, thành phố sẽ tập trung kiểm tra, rà soát, đánh giá việc triển khai thực hiện thủ tục chuyển đổi các loại giấy tờ liên quan đến đời sống, an sinh xã hội cho cá nhân và tổ chức với nguyên tắc không thu các loại phí, lệ phí khi thực hiện việc chuyển đổi do thay đổi địa giới đơn vị hành chính. Bên cạnh đó, thành phố cũng sẽ củng cố, hỗ trợ địa phương hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin dùng chung, hệ thống văn bản điều hành, hệ thống giải quyết thủ tục hành chính, hệ thống tiếp nhận phản ánh, kiến nghị 1022.

Đặc biệt, thành phố sẽ chú trọng giải quyết những vấn đề phát sinh trong thời gian tới tại các cơ quan, đơn vị trong quá trình thực hiện. Về số liệu cụ thể, sau khi sắp xếp 3 tỉnh, thành phố, tổ chức bộ máy của UBND TP.HCM đã có sự thay đổi đáng kể. Cụ thể, số cơ quan chuyên môn giảm từ 43 xuống còn 15 cơ quan (tỷ lệ giảm 65,11%). Số cơ quan hành chính khác giảm từ 6 xuống còn 3 cơ quan (tỷ lệ giảm 50%).

Ngoài ra, thành phố cũng tiếp nhận nguyên trạng 58 đơn vị sự nghiệp thành đơn vị trực thuộc UBND TP và sẽ tiếp tục thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2. Với những nỗ lực và quyết tâm của thành phố, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trên địa bàn TP.HCM sẽ đạt được những kết quả tích cực, đem lại lợi ích cho người dân và doanh nghiệp.

Việc sắp xếp lại các đơn vị hành chính đã và đang gây ra nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc ghi địa chỉ trên nhãn hàng hóa. Theo Nghị định 43/2017 về ghi nhãn hàng hóa, các thông tin trên nhãn hàng hóa bắt buộc phải bao gồm tên hàng hóa, tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về hàng hóa và xuất xứ hàng hóa. Tuy nhiên, sau khi sắp xếp lại các đơn vị hành chính, địa chỉ đăng ký của nhiều doanh nghiệp đã thay đổi theo địa giới mới, nhưng giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (GCNĐKKD) chưa kịp điều chỉnh.

Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM (FFA), bà Lý Kim Chi, cho biết ngành lương thực thực phẩm đang đứng trước một yêu cầu cấp bách khi ngày 1-1-2026 sắp tới, tất cả bao bì thực phẩm lưu thông trên thị trường đều phải thể hiện đầy đủ thông tin về thành phần dinh dưỡng. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc lựa chọn ghi địa chỉ cũ hay mới trên nhãn hàng hóa, vì chưa được cấp đổi GCNĐKKD sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính.

Cùng gặp khó khăn trên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam, bà Chu Thị Vân Anh, cho hay doanh nghiệp không rõ nên tiếp tục sử dụng địa chỉ theo GCNĐKKD hiện hành (chưa kịp điều chỉnh) hay phải áp dụng ngay địa chỉ theo đơn vị hành chính mới.

Để giải quyết vấn đề này, FFA kiến nghị Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM sớm ban hành văn bản hướng dẫn ghi nhãn trong giai đoạn chuyển tiếp, cho phép doanh nghiệp in ấn và sử dụng địa chỉ mới trên bao bì sản phẩm kể từ sau ngày 15-7-2025. Đồng thời, kiến nghị cho phép doanh nghiệp tiếp tục sử dụng bao bì in theo địa chỉ cũ trong một khoảng thời gian hợp lý sau khi được cấp GCNĐKKD mới để tránh lãng phí.

Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam cũng đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ, Văn phòng Chính phủ cho phép doanh nghiệp tiếp tục sử dụng thông tin địa chỉ như đã ghi trên GCNĐKKD hiện hành cho đến khi hoàn tất thủ tục điều chỉnh.

TS Huỳnh Thanh Điền, chuyên gia kinh tế, nhận định rằng việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã mới diễn ra chưa tới một tháng, nếu cùng một lúc hàng triệu người dân và doanh nghiệp phải thực hiện thay đổi giấy tờ thì không cơ quan công quyền nào có thể giải quyết nổi. Vì vậy, cần có ngay văn bản hướng dẫn hay quy định “chuyển tiếp” để doanh nghiệp có thể làm việc với đối tác nước ngoài và là điều rất quan trọng với cả người dân lẫn doanh nghiệp.

Ngoài ra, các doanh nghiệp còn gặp thêm rất nhiều bất cập liên quan đến việc cập nhật địa chỉ mới trên các chứng nhận quốc tế như USDA, HALAL, FSSC, BRC… Các tổ chức chứng nhận quốc tế này yêu cầu bắt buộc phải có văn bản xác nhận chính thức từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam để công nhận địa chỉ mới.

Sau khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong hai tuần, nhiều cán bộ và công chức đã gửi câu hỏi đến Bộ Nội vụ liên quan đến các quy định trong Nghị định 178 về chính sách và chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, và lực lượng vũ trang trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Một vấn đề được quan tâm đặc biệt là trường hợp của cán bộ công chức cấp xã nghỉ hưu trước tuổi theo Nghị định 178 và Nghị định 67, sau đó được bầu làm bí thư chi bộ. Câu hỏi đặt ra là liệu họ có phải trả lại tiền trợ cấp đã nhận hay không? Bộ Nội vụ đã có câu trả lời rõ ràng. Theo Nghị định 178 (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 67), cán bộ và công chức cấp xã đã nghỉ hưu trước tuổi và sau đó được bầu làm bí thư chi bộ thôn hoặc tổ dân phố thì không phải hoàn trả lại tiền trợ cấp đã nhận. Điều này giúp những người này có thể yên tâm tiếp tục thực hiện nhiệm vụ mà không phải lo lắng về việc hoàn trả chế độ đã được giải quyết.

Bên cạnh đó, Bộ Nội vụ cũng giải đáp một số câu hỏi khác liên quan đến việc thực hiện Nghị định 178. Về việc tính lương hiện hưởng để làm chế độ theo Nghị định 178 cho cán bộ, công chức làm công tác cơ yếu tại huyện ủy, Bộ Nội vụ cho biết rằng theo khoản 6 Điều 5 Nghị định số 178 (được sửa đổi, bổ sung tại khoản 3 Điều 1 Nghị định số 67), tiền lương tháng hiện hưởng để tính hưởng chính sách, chế độ bao gồm các khoản phụ cấp như phụ cấp chức vụ lãnh đạo; phụ cấp thâm niên vượt khung; phụ cấp thâm niên nghề; phụ cấp công vụ; phụ cấp ưu đãi theo nghề; phụ cấp trách nhiệm theo nghề; phụ cấp đảng đoàn thể chính trị – xã hội; và phụ cấp đặc thù đối với lực lượng vũ trang.

Về vấn đề công chức điều động về xã đặc biệt khó khăn sau sáp nhập có được hưởng phụ cấp mới hay không, Bộ Nội vụ cho hay, tại Điều 13 Nghị quyết số 76 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 đã quy định rằng: Người dân, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, người hưởng lương trong lực lượng vũ trang trên địa bàn đơn vị hành chính sau sắp xếp tiếp tục hưởng chế độ, chính sách đặc thù áp dụng theo vùng, theo khu vực hoặc theo đơn vị hành chính như trước khi thực hiện sắp xếp cho đến khi có quyết định khác của cấp có thẩm quyền.