Thế hệ Gen Z đang ngày càng xem chăm sóc da như một nghi thức chánh niệm, hơn là chỉ một bước trang điểm đơn thuần. Sự chuyển biến này đang nổi bật lên vai trò ngày càng tăng của sức khỏe tâm thần và truyền thống trong thói quen làm đẹp.

Chăm sóc da ngày nay đã trở thành một hành động chăm sóc hàng ngày nhỏ nhưng quan trọng, đặc biệt là với Gen Z. Đối với thế hệ này, quy trình chăm sóc da không chỉ nhằm mục đích trông đẹp mà còn giúp họ cảm thấy thoải mái hơn, chậm lại và tạo ra những khoảnh khắc bình yên trong một thế giới đầy căng thẳng.

Không quan trọng là quy trình đó có 5 bước hay chỉ đơn giản là một chút nước lạnh kết hợp với kem dưỡng ẩm, Gen Z tìm thấy sự thoải mái trong sự nhất quán. Chăm sóc da, đối với nhiều người, đã trở thành một không gian yên tĩnh trong ngày của họ. “Đó là thời điểm duy nhất tôi không lướt xem điện thoại hay kiểm tra email”, Sanya Chawla, 22 tuổi, sinh viên truyền thông, cho biết. “Ngay cả việc rửa mặt cũng giống như một bước khởi động lại”.

Sự thay đổi về mặt cảm xúc này phản ánh điều gì đó sâu sắc hơn, một nhận thức về sức khỏe tâm thần, ranh giới và sự cân bằng. Một báo cáo năm 2024 cho thấy gần 70% người tiêu dùng Gen Z coi chăm sóc da là một phần của thực hành tự chăm sóc, không chỉ đơn thuần là vấn đề mỹ phẩm. Trọng tâm đã chuyển từ việc theo đuổi làn da hoàn hảo sang xây dựng các nghi thức cá nhân giúp làm dịu và hỗ trợ.

Một mặt nạ đất sét không chỉ dùng để kiểm soát dầu mà còn là 10 phút yên tĩnh. Một loại nước toner hydrating không chỉ mang lại độ ẩm mà còn là một khoảng thời gian nghỉ ngơi ngắn trong ngày.

Sức khỏe tâm thần, không phải gương, là động lực đặt hàng. Nhận thức sâu sắc về sức khỏe tâm thần, sức khỏe và cá tính đang định hình cách tiếp cận làm đẹp của Gen Z. Theo một báo cáo năm 2024, gần 70% người tiêu dùng Gen Z xem chăm sóc da như một phần của thực hành tự chăm sóc, không chỉ đơn thuần là mối quan tâm về mỹ phẩm.

Trong từ điển mới về làm đẹp này, mặt nạ đất sét không chỉ là sản phẩm kiểm soát dầu; nó là 10 phút của sự yên tĩnh. Nước雾 không chỉ mang lại độ ẩm; nó là một micro-reset trong ngày làm việc từ xa căng thẳng.

Các thương hiệu đang đáp ứng nhu cầu này bằng cách tạo ra các sản phẩm thân thiện với người dùng, công thức sạch và ngôn ngữ lâm sàng dễ tiếp cận. Dòng sản phẩm của họ bao gồm các thành phần như niacinamide, axit azelaic và bakuchiol, các thành phần hoạt động giải quyết mối quan tâm thực sự của làn da người Ấn Độ như tăng sắc tố và nhạy cảm mà không ảnh hưởng đến cảm giác sử dụng.

Nếu bạn tưởng tượng những loại gel rửa mặt tan chảy khi chạm vào hoặc huyết thanh có cảm giác như lụa, thì đó là những gì mà các thương hiệu đang hướng đến. Như Queenie nói, chúng tôi xem chăm sóc da như một nghi thức kết nối với bản thân. Nó có hiệu quả, vâng, nhưng cũng là cách sản phẩm làm cho bạn cảm thấy.

Làm đẹp giúp cân bằng hệ thống thần kinh. Sự thay đổi này không chỉ là cảm xúc mà còn là sinh lý. Các nghiên cứu chỉ ra rằng các nghi thức làm đẹp xúc giác như việc bôi serum, massage kem dưỡng ẩm hoặc lớp toner có thể kích hoạt hệ thần kinh parasympathetic, giảm căng thẳng và lo lắng. Đối với Gen Z, điều này vô cùng quan trọng.

Trên TikTok và Instagram, những người sáng tạo nói cởi mở về việc kiệt sức, suy giảm cảm xúc và mệt mỏi kỹ thuật số. Chăm sóc da, đối với nhiều người, không chỉ trở thành một thói quen mà còn trở thành một hình thức kháng cự và phục hồi nhẹ nhàng.

Khơi dậy truyền thống, phục thích sự bình yên. Góc nhìn nghi thức này không hoàn toàn mới. Các truyền thống làm đẹp cổ xưa của Ấn Độ, từ mặt nạ tự nhiên đến nước tonic hoa hồng, đã nhấn mạnh chánh niệm. Điều khác biệt bây giờ là chăm sóc da hiện đại đang kết hợp truyền thống với công nghệ, nghi thức với nghiên cứu.

Và bằng cách đó, nó mang lại cho Gen Z nhiều hơn chỉ làn da đẹp hơn. Nó mang lại một khoảng dừng chân sacred, một khoảnh khắc kết nối và một khẳng định im lặng về bản thân trong một thế giới ồn ào. “Tình yêu đích thực nằm trong cách một điều gì đó làm cho bạn cảm thấy”, Queenie nói. “Khi chăm sóc da trở thành một lời nhắc nhở hàng ngày để tạm dừng, hít thở và kết nối, đó là lúc nó hoạt động”.

Nhiều học sinh hiện nay đang phải đối mặt với những thách thức về tâm lý và sức khỏe tâm thần. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này không chỉ xuất phát từ môi trường gia đình không may mắn mà còn từ áp lực kỳ vọng quá lớn từ cha mẹ. Một số học sinh sống trong gia đình không hạnh phúc thường phải chứng kiến cảnh cha mẹ ly hôn, mâu thuẫn, hoặc cha mẹ thường xuyên nói xấu về nhau trước mặt con cái. Điều này đã tạo ra tâm lý u ám, buồn bã và thậm chí là nổi loạn ở trẻ.

Một trường hợp điển hình là học sinh M., người đã chứng kiến sự ly hôn của cha mẹ và bị cấm liên lạc với cha. Điều này đã khiến M. cảm thấy buồn và muốn ở cùng cha. Tương tự, nhiều học sinh khác cũng trải qua tình trạng tương tự, khiến họ cảm thấy không an toàn và không biết chia sẻ cùng ai. Những tình huống này đặt ra câu hỏi về cách gia đình và xã hội có thể hỗ trợ trẻ em vượt qua những khó khăn này.

Bên cạnh đó, áp lực kỳ vọng từ cha mẹ cũng là nguyên nhân dẫn đến các vấn đề tâm lý ở học sinh. Học sinh N., một nam sinh thông minh và học giỏi, thường xuyên cảm thấy căng thẳng và lo lắng trước mỗi kỳ kiểm tra vì sợ không đạt được điểm tối đa. Điều này đã khiến N. cảm thấy bất an, ăn không ngon, và ngủ không được. Áp lực từ việc học tập và kỳ vọng về thành tích đã tạo ra một gánh nặng tinh thần cho nhiều học sinh.

Những trường hợp như M. và N. cho thấy rằng gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành tâm lý và sức khỏe tâm thần của trẻ. Cha mẹ cần nhận ra rằng trẻ em không chỉ cần ăn ngon, mặc đẹp mà còn cần sự quan tâm và hỗ trợ về tâm lý và tình cảm. Việc tạo ra một môi trường gia đình hạnh phúc và vững chắc là chìa khóa giúp trẻ phát triển tốt.

Cha mẹ cần tạo ra một không gian mở và yêu thương, nơi trẻ cảm thấy được chấp nhận và hỗ trợ. Một nụ cười, một cái ôm chặt của cha mẹ có thể truyền đến cho con một sức mạnh tinh thần và một tâm lý vững vàng để vượt qua mọi trở ngại và thử thách trong cuộc sống. Đừng để khi chông chênh, trẻ không biết dựa vào đâu! Cần có sự can thiệp và hỗ trợ kịp thời từ gia đình và xã hội để giúp trẻ em vượt qua những khó khăn về tâm lý và sức khỏe tâm thần.

Để giải quyết vấn đề này, các bậc phụ huynh cần thay đổi cách tiếp cận và quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe tâm thần của con cái. Các cơ quan y tế tâm thần và các tổ chức hỗ trợ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các dịch vụ tư vấn và hỗ trợ tâm lý cho trẻ em và gia đình. Cùng nhau, chúng ta có thể tạo ra một môi trường an toàn và hỗ trợ để trẻ em phát triển khỏe mạnh và hạnh phúc.

Khoảng thời gian nghỉ hè thường được xem là cơ hội để trẻ em tái tạo năng lượng, phát triển kỹ năng và trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, đối với nhiều gia đình, kỳ nghỉ hè lại trở thành giai đoạn đầy thách thức. Sự thay đổi trong nhịp sống hàng ngày và nỗi lo lắng về việc con cái quá gắn bó với thế giới mạng đã trở thành mối quan tâm hàng đầu.

Một trong những ví dụ điển hình là trường hợp của chị L.T.P., cư dân phường Bồ Đề, Hà Nội. Chị P. chia sẻ rằng sau gần hai tháng nghỉ hè, các con của chị đã bắt đầu có những biểu hiện thay đổi tính cách rõ ràng. Chúng trở nên hay cáu gắt, làm việc thiếu tập trung và chỉ mong muốn quay lại với điện thoại hoặc tivi. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi của chị đã hình thành thói quen gắn bó quá chặt chẽ với chiếc điện thoại, đến mức ngay cả khi ăn uống hay đi vệ sinh cũng không rời tay.

Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Các vấn đề như nghiện game và internet có thể dẫn đến rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, điều này còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ và làm suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc.

Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cũng cảnh báo về những rủi ro khi trẻ em sử dụng mạng xã hội. Việc tiếp xúc với mạng xã hội có thể khiến trẻ bắt chước hành vi xấu lan truyền trên mạng, hình thành niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức, giá trị sống. Một số trẻ có thể tin rằng mạng xã hội là nơi chứa mọi lời giải, thậm chí coi người nổi tiếng là ‘kim chỉ nam’ về tư duy và hành vi hay tin rằng sự giàu có là mục tiêu tối thượng.

Đồng thời, theo PGS.TS Nguyễn Trọng Lưu, Phó Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, tình trạng sa sút trí tuệ thường được cho là chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ có biểu hiện suy giảm trí nhớ, kém tương tác xã hội và đang bước vào ngưỡng sa sút trí tuệ sớm.

Để giúp trẻ không quá gắn bó với thế giới mạng, các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn và lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia những hoạt động ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống, hoạt động cộng đồng. Cha mẹ cũng nên xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời.

Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu thay đổi hành vi như cáu gắt, lo lắng, hay rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, học tập sa sút, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý để có thể giúp con cái vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Thái Lan đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần nghiêm trọng. Theo Báo cáo Y tế Thái Lan 2025, hơn 13,4 triệu người Thái, chiếm hơn 27% dân số trưởng thành, đang phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe tâm thần hoặc rối loạn tâm thần. Đặc biệt, tỷ lệ tự tử đã tăng liên tục trong thập kỷ qua, với nhóm tuổi từ 15 đến 29 chiếm tỷ lệ cao nhất.

Áp lực học tập là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng này. Giới trẻ Thái Lan, đặc biệt ở nhóm tuổi từ 15 đến 29, đang phải đối mặt với một môi trường giáo dục cạnh tranh khốc liệt. Kỳ vọng cao từ gia đình và nhà trường có thể dẫn đến căng thẳng kéo dài, lo âu và trầm cảm.

Nỗi sợ bị bỏ lại phía sau trên mạng xã hội cũng là một yếu tố quan trọng. Trong kỷ nguyên số, mạng xã hội trở thành thước đo giá trị bản thân của nhiều người trẻ. Việc liên tục so sánh mình với những hình ảnh lý tưởng, thường không có thật, trên mạng xã hội có thể gây ra cảm giác không đủ tốt, cô lập và lo lắng.

Tiến sĩ Kraisit Narukhatphichai, bác sĩ tâm thần và giám đốc điều hành của Bệnh viện Manarom, cho rằng tác động tiêu cực của mạng xã hội, như những bình luận xúc phạm và bắt nạt trên mạng, góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng trầm cảm ở thanh thiếu niên.

Bạo lực gia đình là một vấn đề nhức nhối khác, gây ra những tổn thương sâu sắc về mặt tinh thần cho các nạn nhân, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên. Môi trường gia đình không an toàn, căng thẳng có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng đối phó với áp lực cuộc sống.

Những kỳ vọng xã hội quá mức cũng góp phần vào cuộc khủng hoảng. Xã hội Thái Lan, với những giá trị truyền thống và các chuẩn mực ngầm, đôi khi đặt ra những áp lực lớn lên cá nhân, khiến họ cảm thấy khó khăn khi không thể đáp ứng.

Báo cáo Y tế Thái Lan 2025 cũng lưu ý rằng nhóm trung niên (từ 45 đến 59 tuổi) báo cáo mức độ hạnh phúc thấp nhất, cho thấy sự mong manh về cảm xúc trong giai đoạn chuyển tiếp của cuộc sống.

Mặc dù 33% người dân Thái có mức hiểu biết cao về sức khỏe tâm thần, nhưng các quan niệm sai lệch vẫn tồn tại phổ biến. Việc tự tử vẫn bị nhiều người coi là dấu hiệu của sự yếu đuối, phản ánh sự kỳ thị kéo dài đối với các vấn đề tâm lý.

Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia khuyến nghị cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức, cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ và xóa bỏ những định kiến còn tồn tại. Các chiến dịch giáo dục công cộng cần được đẩy mạnh để truyền tải thông điệp đúng đắn, giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về các rối loạn tâm thần và khuyến khích người bệnh mạnh dạn tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp.

Cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần là yếu tố then chốt. Hiện tại, số lượng chuyên gia và cơ sở vật chất chuyên biệt vẫn còn hạn chế. Do đó, cần đầu tư mạnh mẽ vào việc đào tạo thêm bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học và nhân viên xã hội.

Đối với giới trẻ từ 15 đến 29 tuổi, những người đang đối mặt với áp lực học tập và ảnh hưởng từ mạng xã hội, các chương trình hỗ trợ tâm lý trong trường học và đại học cần được triển khai rộng rãi.

Cuối cùng, việc thúc đẩy lối sống lành mạnh thông qua các hoạt động thể chất và tinh thần như yoga, thiền, hoặc trị liệu nghệ thuật cũng sẽ góp phần đáng kể vào việc cải thiện sức khỏe tâm thần tổng thể của người dân.

Ở Tokyo, Nhật Bản, một phòng khám đặc biệt đầu tiên đã được thành lập để giải quyết tình trạng “suy giảm trí nhớ do điện thoại thông minh” – một vấn đề ngày càng phổ biến ở mọi độ tuổi do sử dụng quá mức thiết bị điện tử.

Phòng khám Thần kinh Kanamachi Ekimae tại Quận Katsushika, Tokyo, đã giới thiệu chương trình điều trị chuyên biệt cho hội chứng này, đồng thời cung cấp dịch vụ tư vấn trực tuyến trên toàn quốc. Hội chứng “suy giảm trí nhớ do điện thoại thông minh”, hay còn gọi là “giảm trí nhớ kỹ thuật số”, là kết quả của việc sử dụng quá mức thiết bị kỹ thuật số, dẫn đến suy giảm trí nhớ và khả năng tập trung.

Theo bác sĩ Uchino Katsuyuki, Giám đốc Phòng khám Kanamachi Ekimae, hội chứng này có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, từ người lớn đến trẻ em, và thường gặp nhất ở độ tuổi 20-30. Các triệu chứng cảnh báo bao gồm việc luôn cầm điện thoại mọi lúc mọi nơi, khó nhớ tên người khác, chụp ảnh mọi thứ để ghi nhớ, thường xuyên thiếu ngủ và cảm thấy uể oải, thiếu động lực hoặc cảm xúc bất ổn.

Để điều trị, phòng khám sẽ tiến hành thăm khám, kiểm tra nhận thức nếu cần thiết và xây dựng phác đồ điều trị, có thể bao gồm việc điều chỉnh lối sống hoặc can thiệp bằng thuốc nếu cần. Điểm khác biệt giữa “suy giảm trí nhớ do điện thoại thông minh” và sa sút trí tuệ thực sự nằm ở chỗ bệnh nhân vẫn còn khả năng nhận thức và tự đánh giá vấn đề.

Giải pháp cơ bản để hạn chế chứng này là tận hưởng cuộc sống và dành ít thời gian cho điện thoại. Bạn có thể điều chỉnh thói quen này một cách từ từ, như giảm thời gian sử dụng ít đi một giờ, không sử dụng điện thoại trừ khi cần liên lạc, cất điện thoại một giờ trước khi đi ngủ hoặc sử dụng chức năng giới hạn thời gian sử dụng trên điện thoại của mình.

Bên cạnh đó, bạn có thể dành thời gian cho những thói quen hay sở thích lành mạnh với tinh thần, như đọc sách, tập thể dục, ra ngoài nhiều hơn hoặc chỉ đơn giản là tận hưởng một giấc ngủ trọn vẹn mà không bị thông báo từ các ứng dụng làm phiền.

Nhìn chung, việc nhận thức được vấn đề và có các biện pháp điều chỉnh hợp lý sẽ giúp giảm thiểu tình trạng “suy giảm trí nhớ do điện thoại thông minh” và cải thiện chất lượng cuộc sống cho mọi người.