Sau vụ lật tàu Vịnh Xanh58 ở Hạ Long, nhiều người bày tỏ sự quan ngại về chất lượng và sự an toàn của các con tàu nội địa đang hoạt động trên biển, đặc biệt là trong khu vực vịnh Hạ Long. Phần lớn những lo ngại này xoay quanh việc các tàu được cấp chứng nhận đăng kiểm theo tiêu chuẩn tàu sông nhưng lại được phép hoạt động trên biển.

Để làm rõ vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Vũ Anh, Trưởng phòng Tàu sông, Cục Đăng kiểm Việt Nam. Ông Anh cho biết, theo Luật Giao thông đường thủy nội địa, phương tiện thủy nội địa được định nghĩa rõ ràng và hoạt động trên các tuyến đường thủy nội địa được quy định. Các tuyến đường này bao gồm những vùng vịnh hoặc cửa sông, và cụ thể là các tuyến bờ ra đảo gần trong vòng 12 hải lý.

Vịnh Hạ Long được xác định là vùng sông VR-SII với chiều cao sóng lên đến 1,2m. Tàu Vịnh Xanh58, theo thông tin từ ông Anh, được thiết kế theo quy chuẩn VR-SI, một tiêu chuẩn cao hơn so với VR-SII. Điều này đồng nghĩa với việc tàu Vịnh Xanh58 có thiết kế đảm bảo an toàn hơn so với yêu cầu tối thiểu cho khu vực vịnh Hạ Long.

Ông Vũ Anh cũng nhấn mạnh rằng các phương tiện thủy nội địa cấp VR-SII, VR-SI, VR-SB hiện tại đang phù hợp để hoạt động trong điều kiện của vịnh Hạ Long. Tuy nhiên, trong điều kiện thời tiết cực đoan như giông bão với gió giật cấp 10, lớn hơn so với quy chuẩn thiết kế, việc cho phép tàu hoạt động sẽ phụ thuộc vào quyết định của các cơ quan quản lý, trong đó có cảng vụ khu vực.

Trong bối cảnh thời tiết ngày càng biến đổi cực đoan, một chuyên gia trong lĩnh vực này cho rằng cần phải xem xét, điều chỉnh và bổ sung Luật Đường thủy nội địa cũng như các quy chuẩn về tàu thủy. Điều này sẽ giúp đảm bảo an toàn cho các hoạt động trên đường thủy, đặc biệt là đối với các phương tiện thủy nội địa hoạt động trên biển.

Mặc dù các quy định và tiêu chuẩn hiện tại đã được xây dựng để đảm bảo an toàn, nhưng việc liên tục đánh giá và cập nhật các tiêu chuẩn này là cần thiết. Điều này sẽ giúp cho hệ thống quản lý và giám sát tàu thủy của Việt Nam ngày càng được củng cố, từ đó giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn cho hành khách và thủy thủ.

Cũng cần lưu ý rằng trong quá trình hoạt động của tàu Vịnh Xanh58, các bên liên quan sẽ phải thực hiện việc kiểm tra, đánh giá để đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn. Các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi không đảm bảo an toàn.

Vào chiều ngày 20/7, đại tá Hoàng Văn Thuyết, Chính ủy Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Ninh, đã cung cấp thông tin về vụ tai nạn tàu du lịch Vịnh Xanh58 trên vịnh Hạ Long. Vụ tai nạn đã gây ra cái chết của 37 người, 2 người mất tích và 10 người được cứu sống.

Tàu Vịnh Xanh58 rời bến cảng Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh lúc 12h55 ngày 19/7, nhưng đến 13h30 thì bị giông gió xô lật úp, khiến tất cả người trên tàu rơi xuống biển. Theo đại tá Hoàng Văn Thuyết, đơn vị tiếp nhận tin báo tai nạn đầu tiên lúc 15h30, tức sau hai tiếng xảy ra sự cố và sau 10 phút đã triển khai tàu cứu hộ tới hiện trường.

Về thiết kế và tiêu chuẩn của tàu Vịnh Xanh58, đại tá Thuyết cho biết tàu đã đáp ứng yêu cầu cứu hộ cứu nạn. Theo chứng nhận đăng ký phương tiện thủy nội địa, tàu được đóng năm 2015, dài 24 m, rộng 6 m, trọng tải 12 tấn, công suất chở 48 hành khách.

Tuy nhiên, việc cứu hộ chậm trễ do sau khi tàu lật, trời xuất hiện mưa đá, giông gió tiếp tục đến khoảng 15h nên thông tin tai nạn được báo chậm. Không sớm được phát hiện và cứu hộ, nạn nhân tàu Vịnh Xanh58 tự cứu nhau, nhiều người mắc kẹt trong tàu, được người khác cứu ra ngoài nhưng kiệt sức và tử vong.

Hiện tại, các lực lượng vẫn đang tìm kiếm 2 người mất tích còn lại.

Để tránh lặp lại tai nạn tương tự, các chuyên gia đề xuất cần có thiết bị chuyên dụng giống đèn hiệu vô tuyến chỉ báo vị trí khẩn cấp (EPIRB) mà tàu biển thường lắp. Thiết bị này sẽ tự động được kích hoạt khi tàu chìm, nổi lên mặt nước và phát tín hiệu cấp cứu qua vệ tinh trực tiếp tới các trung tâm cứu hộ.

TS Phạm Hà, CEO Lux Group, cũng cho biết hiện các tàu trên vịnh chưa có hướng dẫn hay quy chuẩn chung về cách đối phó giông lốc. Để giảm thiểu tai nạn, cần hệ thống dự báo biển theo thời gian thực, sử dụng công nghệ radar ven bờ, phao đo sóng, dữ liệu vệ tinh, trí tuệ nhân tạo để mô phỏng và cảnh báo theo vùng cụ thể.

Tối 19/7, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và các bộ, cơ quan, địa phương liên quan tập trung điều tra nguyên nhân vụ việc, xử lý nghiêm vi phạm (nếu có); rà soát, kiểm tra toàn bộ quy trình an toàn hàng hải, tổ chức rút kinh nghiệm, khắc phục ngay hạn chế, bảo đảm tuyệt đối an toàn cho phương tiện, tàu thuyền đang hoạt động.

Vụ lật tàu Vịnh Xanh58 trên vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) vừa qua đã gây ra tâm lý lo sợ cho du khách khi tham quan vịnh Hạ Long và đi tàu trên sông, biển. Sự cố này cũng làm dấy lên vấn đề về thiết kế và vận hành tàu du lịch trên vịnh. Nhiều chuyên gia cho rằng, việc thiết kế đúng và vận hành tàu tốt sẽ tạo tâm lý an toàn cho khách khi đi tham quan vịnh Hạ Long.

Một chủ tàu chia sẻ, cần thay đổi tư duy không đổ lỗi do khách quan, cho thiên tai mỗi khi sự việc tai nạn tàu xảy ra, mà cần thẳng thắn nhìn nhận vào các nguyên nhân chủ quan để có điều chỉnh hành vi đúng đắn trong việc đóng tàu và kinh doanh tàu du lịch trên vịnh Hạ Long. Theo ông, nếu tàu được thiết kế và vận hành đúng tính năng thì luôn đảm bảo an toàn cho khách dù gặp tình huống thời tiết bất lợi.

Một kỹ sư thiết kế tàu khẳng định, tàu được thiết kế và vận hành đúng tính năng thì luôn đảm bảo an toàn cho khách dù gặp tình huống thời tiết bất lợi. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành nếu tàu bị cơi nới, lắp đặt các đồ vật làm mất cân bằng, làm gia tăng sức cản gió, hoặc không dằn tàu đủ trọng tải sẽ gây mất cân bằng, làm gia tăng rủi ro gặp nạn khi gặp tình huống thời tiết bất lợi.

Những năm qua, trên vịnh Hạ Long vẫn xảy ra những vụ tai nạn về tàu du lịch, gây thiệt hại nặng nề về tính mạng và tài sản của người dân. Một chủ tàu du lịch có kinh nghiệm kinh doanh trên vịnh Hạ Long hơn 20 năm chia sẻ, phần lớn những vụ tai nạn tàu du lịch trên vịnh Hạ Long là do dông lốc bất thường và khó dự đoán trước.

Một kỹ sư thiết kế tàu có kinh nghiệm trên 20 năm hành nghề chia sẻ, tàu phải được dằn đủ trọng lượng để đảm bảo tính ổn định khi vận hành. Khi tàu dằn đủ trọng tải, tính chống lật và độ ổn định sẽ cao hơn. Tuy nhiên, khi tàu được dằn đủ thì việc vận hành sẽ tốn nhiên liệu hơn, do vậy nhiều tàu không được dằn đủ nên nguy cơ bị lật cao hơn khi gặp dông lốc.

Để giảm thiểu rủi ro, giảm thiểu số vụ tai nạn về tàu du lịch trên vịnh Hạ Long trong tương lai, chính quyền địa phương cần giữ quy hoạch số lượng tàu du lịch như hiện nay. Nhanh chóng thay thế những con tàu có thiết kế hiện đại hơn, an toàn hơn, thay thế cho nhóm tàu đã cũ; đồng thời, ngừng lắp đặt thêm những thiết bị và đồ đạc ngoài thiết kế trên sundeck, boong dạo, thượng tầng làm tăng sức cản gió và gây mất cân bằng tàu.

Liên quan đến vụ lật tàu Vịnh Xanh58 trên vịnh Hạ Long, Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh Bùi Hồng Minh cho biết, 100% tàu du lịch trên vịnh Hạ Long có chất lượng an toàn đảm bảo cao hơn tiêu chuẩn quy định. Đơn cử, tàu Vịnh Xanh58 đạt tiêu chuẩn về hệ số an toàn và ổn định là 2,3 (trong khi tiêu chuẩn của đăng kiểm là hơn 1). Điều này cho thấy, các tàu du lịch trên vịnh Hạ Long đều được thiết kế và vận hành đảm bảo an toàn cho khách du lịch.

Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho khách du lịch, chính quyền địa phương cần tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thiết kế, xây dựng và vận hành các tàu du lịch trên vịnh Hạ Long. Đồng thời, yêu cầu các chủ tàu thực hiện nghiêm các quy định về an toàn, nhằm giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn cho khách du lịch.