Sáng ngày 19/7, tại Hà Nội, lễ khai mạc Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ 6, năm 2025 đã diễn ra thành công với sự tham gia của nhiều đại biểu cấp cao. Trong số đó có ông Lại Xuân Lâm, Phó bí thư Đảng ủy Chính phủ; anh Nguyễn Tường Lâm, Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch T.Ư Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam; và bà Lê Thị Thu Hằng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao.

Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu là một sự kiện thường niên được tổ chức nhằm tạo ra một không gian kết nối lớn nhất dành cho đội ngũ trí thức trẻ Việt Nam trong và ngoài nước. Phát biểu khai mạc diễn đàn, anh Nguyễn Tường Lâm đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của đội ngũ trí thức trẻ trong công cuộc chuyển mình của đất nước, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới với nhiều thời cơ và thách thức.

Theo anh Nguyễn Tường Lâm, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực chủ yếu để phát triển đất nước nhanh và bền vững. Trong yêu cầu ấy, trí thức trẻ chính là lực lượng tiên phong. Để triển khai Nghị quyết 57 cũng như các định hướng tại Đại hội XIII của Đảng và Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ quốc gia đến năm 2030, T.Ư Đoàn xác định việc đồng hành cùng đội ngũ trí thức trẻ là trách nhiệm chính trị, là đầu tư cho tương lai đất nước.

Anh Nguyễn Tường Lâm cũng bày tỏ sự tự hào khi thấy ngày càng nhiều trí thức trẻ Việt Nam đang giữ những vị trí quan trọng trong các lĩnh vực công nghệ cao, y học, năng lượng, giáo dục, tài chính toàn cầu… Từ các trung tâm nghiên cứu danh tiếng cho tới các tập đoàn đa quốc gia, từ những phòng thí nghiệm tiên tiến cho tới những vùng đất còn khó khăn, các bạn đang góp phần định vị vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Bên cạnh việc tổ chức diễn đàn thường niên, T.ư Đoàn cũng triển khai nhiều cơ chế hỗ trợ trí thức trẻ, từ việc thành lập và vận hành Mạng lưới Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu, tổ chức các hội thảo, tọa đàm chuyên sâu, đến những chương trình tôn vinh như Giải thưởng Quả cầu vàng, học bổng nghiên cứu, hay kết nối với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia.

Diễn đàn năm nay có chủ đề “Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu góp sức cùng đất nước bước vào kỷ nguyên mới”, quy tụ hơn 200 đại biểu chính thức, trong đó có 72 đại biểu đến từ 20 quốc gia và vùng lãnh thổ. PGS-TS Đào Việt Hằng, Chủ nhiệm Mạng lưới Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu, cho biết diễn đàn đã góp phần khơi gợi tinh thần trách nhiệm, lòng yêu nước và khát vọng cống hiến của thế hệ trẻ trí thức Việt.

Trong các năm qua, diễn đàn đã phản ánh những chủ đề thời sự chiến lược như chuyển đổi số, phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn, phục hồi kinh tế sau đại dịch và hiện nay là ứng dụng AI trong giáo dục, lao động, phát triển xanh. Với những đóng góp và định hướng của diễn đàn, hy vọng rằng trí thức trẻ Việt Nam sẽ tiếp tục là lực lượng tiên phong trong việc xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Trong thời đại số, phát triển bền vững không chỉ phụ thuộc vào công nghệ mà còn gắn liền với văn hóa số. Tại Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI, TS Nguyễn Thị Trang, Giảng viên Học viện Hành chính và Quản trị công, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của văn hóa số trong xây dựng xã hội số và chính phủ số. Theo bà, văn hóa số không chỉ đóng vai trò nền tảng mà còn là cốt lõi cho sự phát triển bền vững trong thời đại số.

TS Nguyễn Thị Trang cho rằng, muốn có nền kinh tế số phát triển, phải có một xã hội số, và để có xã hội số, cần phải có văn hóa số từ nhận thức, tư duy đến hành vi ứng xử trên không gian mạng. Văn hóa số giúp định hình cách sống, làm việc và tương tác trong môi trường số. Nó tạo ra một xã hội số nơi mà công dân có thể tham gia một cách có ý nghĩa và đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

Tuy nhiên, hiện nay, Việt Nam vẫn còn thiếu những quy định cụ thể về văn hóa công vụ số, đặc biệt là trong việc giao tiếp và tương tác số của cán bộ, công chức. Điều này gây ra khoảng trống trong việc định hình văn hóa số cho đội ngũ cán bộ, công chức. Là Chủ nhiệm đề tài khoa học cấp Bộ về xây dựng văn hóa số cho đội ngũ cán bộ ngành nội vụ, TS Nguyễn Thị Trang kiến nghị bổ sung nội dung về văn hóa số vào các quy định hiện hành. Bà cũng đề xuất cần có khung năng lực số, gồm cả kỹ năng chuyên môn lẫn đạo đức số và bảo mật thông tin.

Vai trò của thanh niên trong việc thúc đẩy văn hóa số cũng được TS Nguyễn Thị Trang đánh giá cao. Thanh niên, đặc biệt là lực lượng tình nguyện viên trẻ, đã tích cực hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính số, đóng vai trò ‘cầu nối số’ giữa người dân và chính quyền. Phong trào ‘xóa mù số’ do đoàn viên, sinh viên triển khai đang giúp rút ngắn khoảng cách số giữa các vùng miền, nhóm tuổi, đối tượng yếu thế.

Tuy nhiên, TS Nguyễn Thị Trang cũng cảnh báo về tình trạng lệch chuẩn văn hóa số và đề xuất ứng dụng AI trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường số. Một video ứng dụng AI đã được giới thiệu tại Diễn đàn, nhằm phản bác luận điệu sai lệch và lan tỏa thông tin chính thống. Theo bà, chuyển đổi số không chỉ là thay đổi công nghệ mà là thay đổi văn hóa, từ tư duy đến hành vi.

‘Một xã hội số chỉ bền vững khi có văn hóa số là nền tảng’, chị nói. Đồng thời, chị đề xuất xây dựng Luật Công nghiệp Văn hóa, để vừa bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc, vừa thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm sáng tạo mang bản sắc Việt Nam ra thế giới trong thời đại số. Điều này sẽ giúp tạo ra một nền kinh tế sáng tạo và bền vững, dựa trên nền tảng văn hóa số.