Gà rán Hàn Quốc – Hiện tượng ẩm thực toàn cầu

Trong những năm gần đây, gà rán Hàn Quốc không chỉ làm mưa làm gió tại thị trường nội địa mà còn trở thành hiện tượng ẩm thực trên toàn cầu. Các chuỗi thương hiệu lớn như BBQ, bhc và Kyochon đang mở rộng mạng lưới cửa hàng với tốc độ chưa từng có, đưa món ăn giòn rụm, đậm đà hương vị Hàn ra khắp thế giới.

Theo số liệu công nghiệp Hàn Quốc, riêng trong năm 2024, thương hiệu BBQ đã khai trương khoảng 150 cửa hàng ở nước ngoài. Khi cộng thêm bhc và Kyochon, tổng số cửa hàng mới mở của ba “ông lớn” này lên tới 184 điểm trên toàn cầu – một con số phản ánh mức độ phổ biến ngày càng tăng của món gà rán Hàn Quốc.

Gà rán từng là món ăn đường phố bình dân, xuất hiện lần đầu vào thập niên 1970 khi Hàn Quốc bắt đầu công nghiệp hóa mạnh mẽ. Ban đầu chịu ảnh hưởng từ phong cách nấu nướng của Mỹ, món ăn này nhanh chóng được người Hàn cải biến với phong cách riêng, nổi bật nhất là kỹ thuật chiên hai lần giúp vỏ giòn rụm nhưng thịt bên trong vẫn mọng nước và thơm ngon.

Tới những năm 1980–1990, hàng loạt chuỗi thương hiệu nội địa ra đời, cạnh tranh nhau về công thức và phong cách. Khi làn sóng Hallyu (K-pop, K-drama và văn hóa Hàn) lan rộng trong thập niên 2000, gà rán Hàn Quốc cũng theo đó bùng nổ ra quốc tế. Những cảnh quay “chimaek” – kết hợp giữa gà rán và bia – xuất hiện dày đặc trong phim ảnh, khiến không ít khán giả toàn cầu tò mò và tìm đến món ăn này như một phần của trải nghiệm văn hóa Hàn.

Từ Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản cho đến Việt Nam hay Panama, gà rán Hàn Quốc đã thích nghi với khẩu vị địa phương một cách linh hoạt. Tại Mỹ, các loại sốt như buffalo hay ranch được thêm vào. Ở Đông Nam Á, món ăn này được pha trộn cùng các loại thảo mộc, gia vị bản địa. Ở Nhật, phiên bản gà ít cay, nhẹ vị lại được ưa chuộng hơn cả.

Các nền tảng mạng xã hội cũng góp phần đẩy nhanh tốc độ lan truyền của món ăn. Nhiều blogger ẩm thực và người nổi tiếng trên TikTok, Instagram thường xuyên chia sẻ video thử món gà rán Hàn Quốc, từ đó làm tăng độ nhận diện thương hiệu cho các chuỗi nhà hàng đến từ xứ kim chi.

Tại thị trường Hàn Quốc, các chuỗi siêu thị lớn như Emart, Lotte Mart và Homeplus đang khởi động một “cuộc chiến giá” chưa từng có nhằm thu hút khách hàng giữa bối cảnh chi phí sinh hoạt leo thang. Chỉ với 5.000 won (khoảng 90.000 đồng), người tiêu dùng có thể mua được một xô gà rán – mức giá khó tin khi mà các thương hiệu như BBQ hay Kyochon hiện bán với giá từ 23.000 won trở lên.

Các siêu thị tận dụng mô hình nấu và bán trực tiếp tại cửa hàng, không qua trung gian hay phí nhượng quyền, giúp giảm đáng kể chi phí sản phẩm. Song hành với chiến lược giảm giá là hiện tượng xếp hàng dài tại các siêu thị lớn – minh chứng cho sự hấp dẫn bền vững của món ăn này đối với người tiêu dùng Hàn Quốc.

Sự phổ biến của gà rán Hàn Quốc đang bước sang một giai đoạn mới. Không chỉ phục vụ cộng đồng người Hàn tại nước ngoài như trước, các chuỗi nhượng quyền hiện nay ngày càng được điều hành bởi các đối tác bản địa.

Trong số các thương hiệu Hàn Quốc, BBQ là thương hiệu tích cực mở rộng quy mô ra thị trường toàn cầu nhiều nhất. Theo kế hoạch công bố vào đầu năm 2024, công ty này dự kiến sẽ đạt con số khoảng 100 cửa hàng tại Mỹ trong năm đó và sẽ tăng gấp đôi sự hiện diện tại thị trường này vào năm 2025.

Trong khi đó, bhc và Kyochon Chicken cũng đang đạt được những bước tiến đáng kể ở nước ngoài. bhc hiện vận hành 26 cửa hàng tại bảy quốc gia, với 17 cửa hàng trong số đó được mở mới vào năm 2024. Doanh thu nước ngoài của công ty từ tháng 1 đến tháng 8/2024 đã tăng 304% so với cùng kỳ năm 2023.

Từ chỗ chỉ là một món ăn vặt đường phố, gà rán Hàn Quốc nay đã trở thành “sứ giả” đưa văn hóa ẩm thực Hàn ra thế giới. Dù đang ở Seoul, Tokyo, hay New York, một miếng gà rán giòn rụm có thể làm gợi nhớ tới một bộ phim Hàn bạn từng xem, một bài nhạc K-pop từng nghe, hoặc đơn giản là một bữa tối ngon miệng.

Giữa những biến động về giá cả, chiến lược nhượng quyền và khẩu vị địa phương, có một điều không thay đổi: gà rán Hàn Quốc tiếp tục là minh chứng sống động cho sức mạnh mềm của văn hóa, khi một món ăn có thể vượt qua mọi rào cản để chạm đến trái tim người tiêu dùng toàn cầu.

Ẩm thực Việt Nam được biết đến với sự đa dạng và phong phú của các món ăn, từ những món nổi tiếng như phở, bánh mì, bún chả đến những món ăn độc đáo và ít người biết đến. Bên cạnh những món ăn ngon miệng, nền ẩm thực của nước ta cũng có những món ăn khiến người nước ngoài phải e dè và không dám thử. Một trong số đó là những món ăn làm từ trứng.

Trứng vịt lộn là một trong những món ăn nổi tiếng của Việt Nam, không chỉ bởi độ bổ dưỡng mà còn vì hình thức có phần “rùng mình”. Nhiều tờ báo nước ngoài từng gọi đây là một trong những món ăn “đáng sợ nhất hành tinh”. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, trứng vịt lộn vẫn chưa phải là tất cả. Việt Nam còn có ít nhất 2 món trứng khác thậm chí còn khiến du khách hoang mang hơn cả bởi mùi vị và nguồn gốc đặc biệt của chúng.

Trứng vịt dữa, hay còn gọi là trứng vữa, là món ăn dân dã nhưng lại khá kén người ăn ở miền Nam Việt Nam. Trứng này được lấy ra khi con vịt trong trứng chưa kịp thành hình hoàn chỉnh, tức là đã ấp một thời gian nhưng chưa đủ để thành trứng lộn. Phần lòng trắng và lòng đỏ trong trứng vữa không còn phân định rõ ràng, hoà quyện tạo nên kết cấu sền sệt, dẻo dẻo, kèm theo mùi hương béo ngậy đặc trưng. Khi ăn, người Việt thường chấm với muối tiêu chanh, muối ớt xanh hoặc nước mắm pha loãng, thêm chút rau răm, rau thơm để át mùi và tăng hương vị.

Tuy nhiên, với người nước ngoài, chỉ cần nhìn qua là đủ “chùn bước”. Một phần vì hình thức hơi khác thường, phần khác do mùi khá nồng nếu không quen. Đặc biệt, khi nghe đến việc đây là trứng sắp hỏng, nhiều người đã không giấu được sự e dè.

Trứng bắc thảo, có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng khá phổ biến trong ẩm thực Việt, cũng khiến không ít thực khách phải ngần ngại. Trứng (vịt, gà hoặc cút) được ngâm trong hỗn hợp gồm nước trà, tro, muối, (vôi) và đất sét trong nhiều tuần hoặc vài tháng. Kết quả là một quả trứng với phần lòng trắng hóa thành thạch trong suốt màu nâu đen, còn lòng đỏ trở nên sánh đặc, ngả xanh xám hoặc đen, có mùi khai đặc trưng.

Ở Việt Nam, trứng bắc thảo thường ăn kèm cháo trắng, cháo đậu xanh, hoặc làm topping trong súp cua. Người quen thì khen ngon, còn người chưa từng thử thì… rất dễ bỏ cuộc sau cú ngửi đầu tiên.

Dù bị gán mác “đáng sợ” với người nước ngoài, nhưng với người Việt, những món trứng kể trên lại là một phần quen thuộc trong ký ức ẩm thực, gắn liền với tuổi thơ, với hàng rong hay bữa ăn gia đình giản dị.

Có lẽ, đó cũng là điều đặc biệt của ẩm thực: cái “lạ” với người này lại là điều “thân quen” với người khác. Và nếu đủ dũng cảm vượt qua ấn tượng ban đầu, có khi du khách sẽ tìm thấy một thế giới hương vị hoàn toàn mới – đậm đà, khó quên.