Trong bối cảnh chuyển đổi số đang phát triển mạnh mẽ, nhu cầu số hóa tài liệu giấy, đặc biệt là văn bản phức tạp, bảng biểu và chữ viết tay tiếng Việt, đang trở nên cấp thiết. Nhóm tác giả đến từ Trung tâm Dịch vụ dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo Viettel đã nghiên cứu thành công công trình ‘Phát triển công nghệ trích xuất thông tin từ ảnh văn bản có đa dạng bố cục, bảng biểu và chữ viết tay tiếng Việt’. Công trình này vừa được trao giải Khuyến khích tại Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam năm 2024, đánh dấu một bước tiến quan trọng của ngành công nghệ Việt Nam trong việc làm chủ nền tảng số phù hợp với đặc thù trong nước.

Công trình này xuất phát từ thực tiễn cấp thiết trong quá trình chuyển đổi số, đặc biệt là trong lĩnh vực hành chính công và tài chính, ngân hàng. Tại Việt Nam, số lượng văn bản giấy cần số hóa là rất lớn, nhưng chúng lại có cấu trúc, định dạng và ngôn ngữ rất đa dạng. Nhiều tài liệu chứa bảng biểu, biểu mẫu viết tay hoặc bố cục không thống nhất, gây khó khăn cho các hệ thống công nghệ sẵn có, vốn phần lớn được thiết kế phục vụ ngôn ngữ và quy chuẩn nước ngoài.

Nhóm nghiên cứu đã xây dựng một nền tảng có thể xử lý cả ba loại biểu mẫu: biểu mẫu cố định, biểu mẫu tự do và biểu mẫu bán cố định. Đây là một bước tiến mang tính đột phá, vì nền tảng không chỉ ‘đọc hiểu’ được văn bản đánh máy mà còn xử lý được cả chữ viết tay tiếng Việt, điều mà rất ít nền tảng hiện có trên thị trường đáp ứng được. Với cấu trúc mở, sản phẩm có thể tùy biến để ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ đăng ký dịch vụ công trực tuyến, định danh người dùng, đến tự động hóa quy trình xử lý hồ sơ trong doanh nghiệp.

Hệ thống công nghệ xử lý văn bản do nhóm nghiên cứu phát triển, có thể được triển khai linh hoạt dưới nhiều hình thức, phù hợp với nhu cầu của từng đơn vị, từ lưu trữ đám mây đến tích hợp vào hạ tầng của khách hàng. Nhờ đó, sản phẩm phù hợp với nhiều đối tượng sử dụng, từ cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp lớn, đến tổ chức nhỏ và vừa. Đặc biệt, với việc làm chủ toàn bộ công nghệ, sản phẩm không phụ thuộc vào nền tảng nào của nước ngoài, đảm bảo bảo mật dữ liệu và tối ưu cho ngôn ngữ, văn bản tiếng Việt.

Hiệu quả của công trình không chỉ thể hiện qua việc được triển khai tại nhiều đơn vị trong nước mà còn ở khả năng thương mại hóa rõ ràng. Chỉ riêng trong ba năm gần đây, các sản phẩm ứng dụng công nghệ nền tảng này đã mang về doanh thu lên tới hàng chục tỷ đồng mỗi năm, bao gồm cả dịch vụ định danh điện tử, quản lý văn bản thông minh và các giải pháp hỗ trợ chuyển đổi số tại địa phương.

Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã tạo ra một hành lang chính sách rõ ràng và tích cực. Nghị quyết này đã góp phần tạo cầu nối hiệu quả giữa nhóm nghiên cứu và các đơn vị ứng dụng, từ đó hình thành hàng loạt hợp đồng chuyển giao công nghệ.

Trong tương lai, nhóm mong muốn chính sách này tiếp tục được cụ thể hóa bằng các hướng dẫn chi tiết và ưu đãi thực chất hơn cho doanh nghiệp ứng dụng công nghệ nội địa, nhằm đưa nhiều sáng chế Việt Nam đến gần hơn với người dân, phục vụ hiệu quả quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng khẳng định vai trò của mình trong lĩnh vực tim mạch học, với những ứng dụng đa dạng và rộng rãi trong chẩn đoán và điều trị. Tại Hội nghị khoa học thường niên năm 2025 do Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) tổ chức, TS-BS Giang Minh Nhật – Phó trưởng khoa Hồi sức tim mạch, Bệnh viện Nhân dân Gia Định – đã trình bày về các ứng dụng của AI trong tim mạch học.

Theo bác sĩ Nhật, hình ảnh học tim mạch là một trong những lĩnh vực có nhiều nghiên cứu và ứng dụng AI nhất. Các công nghệ như điện tâm đồ (ECG), siêu âm tim, CT tim, MRI tim đang được tích hợp với AI để nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị. AI được ứng dụng trong ECG để dự đoán các tình trạng như rung nhĩ, suy tim có phân suất tống máu giảm và hẹp van động mạch chủ. Điều này giúp bác sĩ có thể phát hiện sớm và chính xác hơn các bệnh lý tim mạch.

Trong siêu âm tim, AI đóng vai trò quan trọng trong việc nhận diện cấu trúc cơ tim, đo đạc tự động và hỗ trợ báo cáo và chẩn đoán. Công nghệ này không chỉ giúp giảm thiểu sai sót mà còn nâng cao tốc độ và hiệu quả trong quá trình chẩn đoán. AI cũng được sử dụng trong CT tim để cải thiện chất lượng hình ảnh, giảm liều xạ và cải thiện dự báo kết cục. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro cho bệnh nhân.

Đặc biệt, ứng dụng của AI trong MRI tim giúp đánh giá xơ hóa cơ tim và nâng cao khả năng đánh giá cấu trúc tim và đặc tính mô. Qua đó, bác sĩ có thể có cái nhìn toàn diện hơn về tình trạng tim mạch của bệnh nhân. AI cũng được ứng dụng trong đặc điểm lâm sàng để đưa ra phân tích toàn diện về thông tin thu được và liên hệ thông tin đó với kết quả lâm sàng. Điều này giúp bác sĩ đưa ra quyết định điều trị chính xác và hiệu quả hơn.

Một ứng dụng quan trọng khác của AI trong tim mạch học là mô hình song sinh số. Đây là bản sao số hóa một cá nhân cùng môi trường của người đó, giúp nâng cao hiệu quả hỗ trợ quyết định lâm sàng và dự báo kết quả trong lĩnh vực tim mạch. Tuy nhiên, bác sĩ Nhật cũng lưu ý rằng mặc dù mô hình song sinh số đã được xem là kiến trúc mô phỏng tiên tiến nhất trong lĩnh vực kỹ thuật, nhưng trong y học, đây vẫn là một lĩnh vực đang phát triển và còn nhiều thách thức cần được giải quyết.

Theo bác sĩ Nhật, việc ứng dụng AI trong tim mạch học đã mang lại nhiều kết quả tích cực và hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển trong tương lai. Tuy nhiên, để đảm bảo rằng AI được ứng dụng một cách an toàn và hiệu quả trong lĩnh vực tim mạch học, cần phải có nhiều nghiên cứu và thử nghiệm. Sự phát triển của AI trong tim mạch học không chỉ mở ra những cơ hội mới trong chẩn đoán và điều trị mà còn đặt ra những thách thức cần được giải quyết để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân.

Bệnh viện Nhân dân Gia Định đã và đang nỗ lực trong việc ứng dụng và phát triển các công nghệ mới trong lĩnh vực tim mạch học. Với sự hỗ trợ của công nghệ AI, bệnh viện đang hướng tới mục tiêu cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tim mạch chất lượng cao và hiệu quả hơn cho bệnh nhân.

Một bước đột phá đáng kể trong lĩnh vực pin lithium-ion đã được thực hiện với sự ra mắt của chất điện phân mới có tên gọi F-QSCE@30. Kết quả hợp tác giữa Đại học Công nghệ Lulea và Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, chất điện phân này vừa được công bố trên tạp chí Nano-Micro Letters. F-QSCE@30 không chỉ tăng cường độ dẫn ion đáng kể mà còn giúp pin duy trì gần 100% dung lượng sau 350 chu kỳ sạc, ngay cả trong điều kiện nhiệt độ cao.

F-QSCE@30 là một chất điện phân tổng hợp bán rắn ghép flo, được thiết kế để vượt qua những hạn chế của các chất điện phân hữu cơ lỏng truyền thống. Những chất điện phân này vốn dễ bị rò rỉ, dễ cháy và kém ổn định bề mặt. Qua việc khai thác hiệu ứng cảm ứng tích hợp của các chuỗi, F-QSCE@30 đồng thời tăng cường độ dẫn ion và tạo ra một lớp bảo vệ LiF tự nhiên.

Vật liệu này được chế tạo dưới dạng màng gia cố sợi thủy tinh được xử lý bằng tia UV, mang lại độ dẫn điện tương tự chất lỏng nhưng lại không bắt lửa và bền chắc về mặt cơ học. Điều này không chỉ giúp loại bỏ các nguy cơ an toàn mà còn cho phép quy trình sản xuất cuộn hiệu quả.

F-QSCE@30 thể hiện hiệu suất ấn tượng với độ bền vượt trội; dung lượng gần như nguyên vẹn – một bước đột phá lớn trong việc giải quyết vấn đề phát triển sợi nhánh và suy giảm dung lượng, những thách thức lớn đối với pin lithium-ion hiện nay; tăng tốc vận chuyển ion – thể hiện hiệu suất chất điện phân và pin được cải thiện đáng kể.

Khả năng sản xuất quy mô lớn của vật liệu này cũng là một điểm đáng chú ý. Quy trình xử lý UV một bước của hexafluorobutyl methacrylate và các monome ion lỏng bên trong khung sợi thủy tinh tạo ra màng dày 90µm không nứt, hoàn toàn tương thích với các dây chuyền phủ hiện có.

F-QSCE@30 đã đáp ứng các mục tiêu của Hiệp hội Pin Tiên tiến Hoa Kỳ (USABC) năm 2030 về khả năng duy trì dung lượng và tốc độ, mở ra một hướng đi khả thi cho việc chế tạo các cell pin dạng túi với mật độ năng lượng trên 400 Wh/kg.

Các nhà nghiên cứu cho biết sẽ tiếp tục mở rộng khái niệm hiệu ứng cảm ứng này sang hóa học kim loại natri và kẽm, đồng thời tối ưu hóa độ bền cơ học cho các bộ pin thể rắn định dạng lớn. Điều này hứa hẹn một tương lai an toàn hơn và giàu năng lượng hơn cho xe điện và các hệ thống lưu trữ lưới điện.

Nghị quyết số 57/NQ-TW đã mở ra những cơ hội lớn cho các tổ chức nghiên cứu khoa học tại Việt Nam. Theo Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Đình Đức, nguyên Chủ tịch Hội đồng Trường đại học Công nghệ, Đại học quốc gia, nghị quyết này mang đến bốn cơ hội chính. Thứ nhất, thúc đẩy tái cấu trúc và nâng cao hiệu quả hoạt động nghiên cứu theo hướng gắn kết với thực tiễn và nhu cầu phát triển đất nước. Thứ hai, tạo ra cơ hội hợp tác công-tư và liên kết quốc tế trong chuyển giao công nghệ theo mô hình ‘liên kết ba nhà’: Nhà nước-Nhà khoa học-Doanh nghiệp. Thứ ba, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động nghiên cứu, quản lý và kết nối tri thức. Thứ tư, tạo cú hích nâng cao chất lượng đội ngũ nghiên cứu, xây dựng môi trường học thuật sáng tạo.

Ngay sau khi Nghị quyết ban hành, các tổ chức nghiên cứu đã có những hành động cụ thể để đưa nghị quyết vào cuộc sống. Trường đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội đã có những điều chỉnh quan trọng để phù hợp với xu thế phát triển và đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tập trung vào các hướng nghiên cứu có tính ứng dụng cao. Các cơ sở nghiên cứu thuộc các đơn vị nhà nước và khu vực tư nhân đã quan tâm phát triển những sản phẩm, giải pháp có tính thực tiễn và khả năng ứng dụng cao.

Tuy nhiên, nhiều lĩnh vực tiềm năng vẫn chưa được đầu tư nghiên cứu để phát huy lợi thế, tận dụng các cơ hội từ Nghị quyết số 57-NQ/TW. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Quyền, Phó Viện trưởng Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cho rằng Việt Nam có lợi thế lớn về đa dạng sinh học và nguồn vi sinh vật bản địa, nhưng ứng dụng công nghệ vi sinh vào cuộc sống vẫn còn hạn chế.

Để hiện thực hóa các chủ trương, cần tăng cường liên kết ‘Nhà nước-Nhà Khoa học-Doanh nghiệp-Cộng đồng’ trong hoạt động khoa học, công nghệ. Các viện nghiên cứu, trường đại học, trung tâm đổi mới sáng tạo cần trở thành mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia. Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Đình Đức cho rằng các cơ sở đào tạo, tổ chức nghiên cứu cần xác định rõ vai trò cốt lõi để thật sự trở thành trung tâm sáng tạo, nơi sản sinh tri thức và chuyển hóa tri thức thành công nghệ, thành sản phẩm.

Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Chủ tịch Điều hành Tập đoàn CMC, đề xuất thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo của Hà Nội, đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, theo mô hình đầu tư công-quản trị tư. Trung tâm này sẽ là đầu mối chiến lược kết nối các nguồn lực R&D, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ, hình thành các vườn ươm, tổ chức hoạt động khởi nghiệp, vận hành sàn giao dịch công nghệ và tạo ra không gian mở, thúc đẩy các sản phẩm ‘Make in Vietnam’ từ ý tưởng đến thương mại hóa.

Một số nhà khoa học chỉ ra nguyên nhân khiến đóng góp của khoa học công nghệ đối với phát triển kinh tế xã hội còn hạn chế là các đề tài nghiên cứu được xây dựng với thời gian thực hiện ngắn, không đủ giải quyết các bài toán khoa học-công nghệ mang tính nền tảng hoặc chiến lược; thiếu cơ chế tài trợ trung và dài hạn, khiến các nhóm nghiên cứu khó theo đuổi các hướng đi bền vững, có khả năng tạo ra đột phá công nghệ thật sự; còn thiếu các chương trình chuyển giao hiệu quả.

Ngày 2/8, tại Hà Nội, Công ty Cổ phần Y Sinh Ngọc Bảo đã tổ chức lễ ra mắt thiết bị y tế ‘Mảnh ghép hộp sọ PEEK in3D cá thể hóa’. Đây là sản phẩm đầu tiên tại Việt Nam được Bộ Y tế cấp phép lưu hành. Thiết bị này đánh dấu một bước đột phá trong lĩnh vực phẫu thuật thần kinh – tạo hình và mở ra hướng đi mới cho ngành y học chính xác tại Việt Nam.

Thiết bị y tế này thuộc nhóm D, có tính cá thể hóa cao, được sản xuất bằng công nghệ in3D hiện đại. Mỗi mảnh ghép được chế tạo riêng biệt dựa trên dữ liệu CT của từng bệnh nhân, đảm bảo độ chính xác tuyệt đối về kích thước, hình dạng và độ cong tự nhiên của hộp sọ. Vật liệu PEEK có tính trơ sinh học cao, nhẹ hơn Titanium, không gây từ tính, không nhiễu ảnh, đảm bảo an toàn tuyệt đối khi cấy ghép lâu dài trong cơ thể người. Sản phẩm này cũng có thiết kế tai bắt vít chống sập lún, giúp loại bỏ nhu cầu sử dụng nẹp cố định, từ đó đơn giản hóa quy trình phẫu thuật, rút ngắn thời gian mổ, giảm sang chấn và tăng độ an toàn.

Tại Việt Nam, mỗi năm có hàng nghìn bệnh nhân bị tổn thương hoặc khuyết hổng hộp sọ do tai nạn giao thông, u não, tai biến mạch máu não hoặc sau phẫu thuật thần kinh. Những khuyết hổng này nếu không được phục hồi kịp thời sẽ gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Trước đây, bệnh nhân thường được điều trị bằng cách ghép xương sọ tự thân hoặc ghép bằng lưới Titanium. Tuy nhiên, các phương pháp này có tỷ lệ biến chứng cao hoặc gặp nhiều hạn chế. Mảnh ghép hộp sọ PEEK in3D cá thể hóa là giải pháp khắc phục toàn diện những bất cập trên.

Tính đến nay, khoảng 200 bệnh nhân đã được cấy ghép mảnh ghép PEEK tại các bệnh viện lớn. Ca đầu tiên được thực hiện từ năm 2017 và sau 7 năm theo dõi, bệnh nhân ổn định hoàn toàn, không có biểu hiện viêm nhiễm hay thải loại.

TS Nguyễn Minh Lợi, Cục trưởng Cục Hạ tầng và Thiết bị Y tế, khẳng định đây là một trong những minh chứng rõ nét cho năng lực nghiên cứu và sản xuất của doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực thiết bị y tế. Việc cấp phép chính thức cho sản phẩm này cũng góp phần hiện thực hóa chủ trương phát triển ngành công nghiệp thiết bị y tế nội địa theo tinh thần Nghị quyết 57 và 68 của Chính phủ.

Công ty Cổ phần Y Sinh Ngọc Bảo đang tiếp tục mở rộng nghiên cứu sang các thiết bị khác, như mảnh ghép hàm mặt, hốc mắt, xương dài sau phẫu thuật ung thư, đĩa đệm cột sống, khớp mềm liên đốt ngón tay bằng silicone…, nhằm hướng tới một hệ sinh thái thiết bị y tế cá thể hóa, hiện đại, phục vụ hiệu quả cho y học chính xác.

Một phát hiện đáng chú ý và thú vị đã được công bố vào ngày 2-8, khi các nhà khoa học ghi nhận sự xuất hiện của loài chuột đá Trường Sơn, được cho là đã tuyệt chủng từ kỷ Miocen, cách đây hơn 11 triệu năm. Loài động vật này đã được phát hiện rõ ràng thông qua hệ thống bẫy ảnh tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng.

Ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc Ban Quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, xác nhận rằng loài gặm nhấm đặc hữu thuộc họ Diatomyidae đã được phát hiện trong môi trường tự nhiên nhờ hệ thống bẫy ảnh hiện đại. Đây là một phát hiện quan trọng, không chỉ giúp làm sáng tỏ sự tồn tại của loài động vật này mà còn góp phần vào việc bảo tồn đa dạng sinh học tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng.

Việc phát hiện loài chuột đá Trường Sơn tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng là một minh chứng cho sự đa dạng sinh học phong phú của khu vực này. Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng được biết đến với hệ động vật và thực vật phong phú, và việc phát hiện loài động vật này thêm vào danh sách các loài được ghi nhận tại đây.

Các nhà khoa học hy vọng rằng phát hiện này sẽ mở ra những cơ hội mới cho việc nghiên cứu và bảo tồn loài chuột đá Trường Sơn. Thông tin chi tiết về loài động vật này vẫn còn hạn chế, và việc nghiên cứu thêm sẽ giúp làm sáng tỏ nhiều vấn đề về sinh học và sinh thái của loài.

Hiện tại, việc bảo tồn loài chuột đá Trường Sơn và môi trường sống của nó đang là một ưu tiên hàng đầu. Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đang tích cực triển khai các biện pháp bảo tồn để đảm bảo sự tồn tại của loài động vật này trong tự nhiên.

Thông tin về phát hiện này có thể được tìm hiểu thêm tại đây . Việc phát hiện lại loài chuột đá Trường Sơn là một đóng góp quan trọng cho việc bảo tồn đa dạng sinh học và làm sáng tỏ bí mật về sự tồn tại của các loài động vật trong tự nhiên.