Trung Quốc đã tăng cường đáng kể các hoạt động nghiên cứu và khảo sát tại Biển Đông và Hoàng Hải trong thời gian gần đây, gây ra nhiều mối quan ngại cho các quốc gia ven bờ. Ở Biển Đông, một nền tảng nghiên cứu trên phao đã được triển khai với khả năng theo dõi các biến đổi của khí quyển và đại dương, bất kể điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Đặc biệt, giàn khoan này được neo cố định ở độ sâu 3.500m dưới mặt nước và được trang bị hệ thống năng lượng lai, kết hợp năng lượng mặt trời, gió, nhiệt và sóng.
Tại Hoàng Hải, Trung Quốc cũng đã triển khai các giàn khoan dầu ngoài khơi và lồng thép hình bát giác khổng lồ để nuôi cá biển sâu. Tuy nhiên, các nước láng giềng như Hàn Quốc tỏ ra lo ngại rằng những công trình này có thể được sử dụng cho mục đích quân sự. Hàn Quốc đã yêu cầu Trung Quốc di dời các công trình này nhưng chưa nhận được phản hồi tích cực.
Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) tại Washington, các giàn khoan của Trung Quốc tại khu vực biện pháp tạm thời (PMZ) Hàn Quốc – Trung Quốc ở Hoàng Hải có khả năng thu thập dữ liệu có giá trị cho việc phát hiện và điều hướng dưới nước. Điều này làm dấy lên mối quan ngại về tiềm năng quân sự của các công trình này.
Trong khi đó, Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) đã tiến hành các cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu ở Biển Đông, bao gồm cả khu vực bãi cạn Scarborough. Những hoạt động này của Trung Quốc làm tăng mối lo ngại về việc thay đổi hiện trạng ở khu vực này.
Trước những diễn biến này, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã triệu tập cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao Bộ tứ đối thoại an ninh (Quad), gồm Hoa Kỳ, Úc, Ấn Độ và Nhật Bản, tại Washington. Tuyên bố chung của Quad cam kết đảm bảo một khu vực tự do và rộng mở, thúc đẩy sự thịnh vượng cho người dân các nước này và tất cả mọi người trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng tuyên bố rằng các hoạt động nghiên cứu, khảo sát của nước ngoài trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam mà không được phép của Việt Nam đều vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam. Việt Nam yêu cầu các nước tôn trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của quốc gia này trong vùng biển thuộc quyền tài phán của Việt Nam.
Như vậy, các hoạt động của Trung Quốc tại Biển Đông và Hoàng Hải đang thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế. Các quốc gia trong khu vực và trên thế giới đang kêu gọi đảm bảo tự do hàng hải và hàng không, cũng như duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực.