Một nghiên cứu gần đây đã làm sáng tỏ một khía cạnh quan trọng trong việc hình thành dòng chảy của các con sông trên toàn cầu. Các nhà nghiên cứu tại Đại học California, Santa Barbara (UCSB), đã thực hiện một cuộc điều tra toàn diện về động lực của các nhánh sông và đưa ra phát hiện quan trọng về mối quan hệ giữa tốc độ xói mòn bờ sông và tốc độ lắng đọng trầm tích.
Theo nghiên cứu này, các con sông có xu hướng hình thành nhiều nhánh khi tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện. Phát hiện này mang lại ý nghĩa quan trọng trong việc hiểu và quản lý các hệ sinh thái sông ngòi đa dạng trên toàn cầu. Sông ngòi đóng vai trò như những động mạch của Trái Đất, cung cấp nước, trầm tích và các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của các hệ sinh thái.
Trước đây, việc tìm hiểu nguyên nhân định hình dòng chảy của các con sông đã là một thách thức đối với các nhà nghiên cứu trong nhiều thập kỷ. Để giải quyết vấn đề này, nhóm nghiên cứu tại UCSB đã tiến hành lập bản đồ động lực của các nhánh sông dọc theo 84 con sông trên toàn cầu, dựa trên các hình ảnh vệ tinh thu thập trong vòng 36 năm.
Các nhà nghiên cứu đã phân loại sông ngòi thành hai loại chính: sông đơn dòng và sông đa dòng. Hầu hết các con sông lớn nhất trên thế giới đều thuộc loại sông đa dòng, trong khi sông Mississippi ở Mỹ là một ngoại lệ với dòng chảy đơn.
Nghiên cứu này cung cấp những thông tin quý giá về các thảm họa thiên nhiên và nỗ lực phục hồi sông ngòi. Việc tái kết nối các vùng đồng bằng ngập lụt với các con sông đã bị phân dòng đang ngày càng được quan tâm. Các giải pháp phục hồi dựa trên tự nhiên đòi hỏi việc xác định độ rộng của hành lang sông cần thiết, cũng như thời gian để một con sông có thể phục hồi trạng thái tự nhiên.
Với kết quả nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã đưa ra một công thức giúp giải quyết vấn đề này, bao gồm các biến số như thời gian một con sông hình thành dòng chảy mới. Điều này có thể giúp chuyển đổi việc lập kế hoạch phòng chống lũ lụt và phục hồi hệ sinh thái sông ngòi, từ đó hỗ trợ việc quản lý và bảo vệ môi trường một cách hiệu quả hơn.