Đột quỵ đang trở thành một thách thức lớn đối với sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam, khi tỷ lệ mắc mới đang ở mức cao nhất trong khu vực Đông Nam Á. Theo GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, đột quỵ không chỉ là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Việt Nam mà còn chiếm vị trí số 1 trong các bệnh lý tim mạch. Số liệu thống kê cho thấy đã có 135.999 ca tử vong do đột quỵ vào năm 2019. Điều đáng nói là tỷ lệ mắc mới ước tính khoảng 222 ca/100.000 dân mỗi năm, và tỷ lệ hiện mắc lên đến 1.541 trên 100.000 dân.
Thông tin trên được GS.TS Trần Văn Thuấn chia sẻ tại Hội nghị Liên minh Đột quỵ Toàn cầu năm 2025 diễn ra ở Hà Nội. Mặc dù Việt Nam đã có những tiến bộ đáng kể trong việc xây dựng mạng lưới chăm sóc đột quỵ, với 150 đơn vị điều trị đột quỵ (so với chỉ 12 đơn vị vào năm 2016), vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua.
Xu hướng gia tăng của bệnh đột quỵ, đặc biệt cả ở người trẻ tuổi, đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại. PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, cho biết hàng năm, Trung tâm đột quỵ của bệnh viện tiếp nhận và điều trị cho hàng nghìn bệnh nhân đột quỵ từ khu vực miền Bắc.
Một trong những thách thức lớn trong điều trị đột quỵ là việc nhiều bệnh nhân đến viện muộn, vượt quá ‘thời gian vàng’ để can thiệp hiệu quả. Bên cạnh đó, hệ thống cấp cứu trước viện chưa phát triển đồng bộ, thiếu những đơn vị phản ứng nhanh chuyên biệt về đột quỵ, cùng với sự chênh lệch về năng lực điều trị giữa các vùng miền.
Để giải quyết những thách thức này, ngành Y tế Việt Nam đang đẩy mạnh việc triển khai các nền tảng ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán hình ảnh, xây dựng hệ thống dự báo nguy cơ đột quỵ, và phát triển mạng lưới can thiệp cấp cứu từ xa. Mục tiêu là rút ngắn thời gian xử trí và cá thể hóa điều trị cho bệnh nhân.
GS.TS Trần Văn Thuấn cũng đề xuất trong thời gian tới, Việt Nam cần tiếp tục mở rộng mạng lưới các đơn vị đột quỵ đạt chuẩn trên toàn quốc. Việc phát triển mạng lưới này sẽ được thực hiện theo mô hình ‘vệ tinh – trung tâm’, ưu tiên đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa, khu vực khó khăn để tăng cường hỗ trợ chuyên môn giữa các tuyến.
Về phòng ngừa, PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, đưa ra 3 khuyến cáo quan trọng. Thứ nhất, mỗi người nên thường xuyên tập luyện, vận động, kiểm soát cân nặng, từ bỏ thói quen hút thuốc và ăn uống không lành mạnh. Thứ hai, cần tầm soát các yếu tố nguy cơ của đột quỵ như tim mạch, huyết áp, mỡ máu, tiểu đường… Cuối cùng, khi có một trong các biểu hiện của đột quỵ, cần đưa người bệnh đến ngay các đơn vị điều trị đột quỵ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.